Trước khi đọc 1
Gợi ý giải Câu hỏi 1 Trước khi đọc trang 40 SGK Văn 12
Theo bạn, ngoài lĩnh vực nghệ thuật chuyên nghiệp, người ta thường dùng từ “nghệ thuật” và “nghệ sĩ” để chỉ hoạt động hoặc con người như thế nào?
Sử dụng hiểu biết vốn có của bản thân, chú ý hiểu rõ hai khái niệm “nghệ thuật” và “nghệ sĩ” để thực hiện yêu cầu của đề bài.
Ngoài lĩnh vực nghệ thuật chuyên nghiệp, từ "nghệ thuật” và "nghệ sĩ” còn được sử dụng rộng rãi để mô tả các hoạt động và con người trong nhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống, thể hiện qua những khía cạnh sau:
-Kỹ năng và sự sáng tạo:
+ Kỹ năng chuyên môn cao : Từ "nghệ thuật” được dùng để chỉ những kỹ năng đòi hỏi sự trau dồi, luyện tập lâu dài và đạt đến mức độ thành thạo, tinh tế. Ví dụ như: "nghệ thuật nấu ăn”, "nghệ thuật trang điểm”, "nghệ thuật đàm phán”, "nghệ thuật chơi thể thao”,...
+ Sự sáng tạo : "Nghệ sĩ” được dùng để gọi những người có khả năng sáng tạo ra những sản phẩm, ý tưởng mới mẻ, độc đáo và mang tính thẩm mỹ cao trong bất kỳ lĩnh vực nào. Họ không chỉ đơn thuần thực hiện công việc mà còn thổi hồn vào đó niềm đam mê, sự sáng tạo và cái nhìn nghệ thuật riêng biệt. Ví dụ như: "nghệ nhân thủ công”, "nghệ sĩ ẩm thực”, "nghệ sĩ đường phố”, "nghệ sĩ chơi nhạc cụ”,...
+ Thái độ và cách tiếp cận:
Sự tỉ mỉ và cẩn trọng: "Nghệ thuật” cũng thể hiện sự tỉ mỉ, cẩn trọng và tâm huyết trong từng chi tiết nhỏ nhất của công việc. Người làm việc với tinh thần nghệ thuật luôn đặt ra tiêu chuẩn cao cho bản thân,追求 sự hoàn hảo và trau chuốt từng bước thực hiện.
Niềm đam mê và sự hăng say: "Nghệ sĩ” không chỉ đơn thuần là một nghề nghiệp mà còn là đam mê, là lối sống. Họ luôn hăng say, nhiệt huyết và dành trọn vẹn tâm huyết cho công việc mình lựa chọn.
+ Sự sáng tạo và đổi mới: "Nghệ thuật” khuyến khích sự sáng tạo, đổi mới và dám nghĩ dám làm. Người làm việc với tinh thần nghệ thuật luôn tìm kiếm những cách thức mới mẻ, độc đáo để hoàn thành công việc một cách hiệu quả và ấn tượng hơn.
+ Giá trị thẩm mỹ và tinh thần:
Mang lại niềm vui và sự thư giãn: "Nghệ thuật” góp phần mang lại niềm vui, sự thư giãn và những trải nghiệm thẩm mỹ phong phú cho con người. Nó giúp ta giải tỏa căng thẳng, khơi gợi cảm xúc và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Truyền tải thông điệp và giá trị nhân văn: "Nghệ thuật” là phương tiện powerful để truyền tải thông điệp, khơi gợi suy nghĩ và lan tỏa những giá trị nhân văn cao đẹp. Qua các tác phẩm nghệ thuật, con người có thể nhìn nhận thế giới xung quanh một cách đa chiều, đồng thời học hỏi và bồi dưỡng tâm hồn.
+ Gắn kết con người và cộng đồng: "Nghệ thuật” là cầu nối giúp con người kết nối với nhau, chia sẻ cảm xúc và xây dựng cộng đồng. Nó góp phần vun đắp tinh thần đoàn kết, đồng lòng và tạo nên những giá trị văn hóa chung cho xã hội.
-Như vậy, "nghệ thuật” và "nghệ sĩ” không chỉ giới hạn trong lĩnh vực nghệ thuật chuyên nghiệp mà còn hiện diện trong mọi ngóc ngách của đời sống. Bất kỳ ai cũng có thể trở thành một "nghệ sĩ” trong lĩnh vực của riêng mình, bằng cách trau dồi kỹ năng, nuôi dưỡng đam mê, sáng tạo không ngừng và luôn hướng đến những giá trị thẩm mỹ và tinh thần cao đẹp.
-Ngoài ra, một số ví dụ cụ thể về việc sử dụng từ "nghệ thuật” và "nghệ sĩ” trong các lĩnh vực khác:
+ Lĩnh vực thể thao: "nghệ thuật chơi bóng đá”, "nghệ sĩ bóng rổ”, "nghệ sĩ võ thuật”,...
+ Lĩnh vực kinh doanh: "nghệ thuật đàm phán”, "nghệ sĩ bán hàng”, "nghệ sĩ marketing”,...
+ Lĩnh vực khoa học: "nghệ thuật thí nghiệm”, "nghệ sĩ khoa học”, "nghệ sĩ lập trình”,...
+ Lĩnh vực y tế: "nghệ thuật phẫu thuật”, "nghệ sĩ y khoa”, "nghệ sĩ chăm sóc sức khỏe”,...
Trước khi đọc 2
Đáp án Câu hỏi 2 Trước khi đọc trang 40 SGK Văn 12
Bạn hãy phân biệt tập tục (phong tục, tập quán) và hủ tục. Nêu ví dụ làm rõ ý kiến của mình.
Vận dụng khả năng phân tích và tư duy phản biện để thực hiện yêu cầu của đề bài.
Phân biệt tập tục và hủ tục
-Khái niệm:
+ Tập tục (phong tục, tập quán): Là những nếp sống, thói quen được cộng đồng thừa nhận, lưu truyền qua nhiều thế hệ, mang tính chất lịch sử và có giá trị tích cực. Tập tục thể hiện bản sắc văn hóa của một dân tộc, góp phần duy trì trật tự xã hội và gắn kết con người với nhau.
+ Hủ tục: Là những nếp sống, thói quen lạc hậu, phản khoa học, trái với đạo đức, gây ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống con người và sự phát triển của xã hội. Hủ tục cần được bài trừ và loại bỏ để xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ.
-Phân biệt:
|
Tiêu chí |
Tập tục |
Hủ tục |
|
Tính chất |
Tiêu cực |
Tích cực |
|
Giá trị |
Có giá trị văn hóa, lịch sử |
Lạc hậu, phản khoa học |
|
Tác động |
Gắn kết cộng đồng, duy trì trật tự xã hội |
Gây ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống con người |
|
Ví dụ |
Lễ hội truyền thống, nghi lễ cúng bái tổ tiên, phong tục hiếu thảo |
Tảo hôn, tục mua vợ, trọng nam khinh nữ |
-Ví dụ:
+ Tập tục:
Lễ hội Giỗ tổ Hùng Vương: Đây là một lễ hội truyền thống lâu đời của dân tộc Việt Nam, thể hiện lòng biết ơn tổ tiên và tinh thần đoàn kết dân tộc.
Nghi lễ cúng bái tổ tiên: Đây là một phong tục tập quán tốt đẹp của người Việt Nam, thể hiện lòng hiếu thảo và sự trân trọng đối với những người đã khuất.
Phong tục hiếu thảo: Đây là một truyền thống đạo đức quý báu của dân tộc Việt Nam, thể hiện sự kính trọng, yêu thương cha mẹ và người lớn tuổi.
+ Hủ tục:
Tảo hôn: Ép buộc con gái kết hôn khi còn quá nhỏ, ảnh hưởng đến sức khỏe, học tập và hạnh phúc của trẻ em.
Tục mua vợ: Xem phụ nữ như một món hàng để mua bán, vi phạm quyền bình đẳng giới và nhân phẩm của phụ nữ.
Trọng nam khinh nữ: Coi trọng con trai hơn con gái, dẫn đến nhiều hệ lụy tiêu cực cho xã hội như: mất cân bằng giới tính, bạo lực gia đình, tệ nạn xã hội,...
-Kết luận:
+Tập tục và hủ tục là hai khái niệm có sự khác biệt rõ ràng. Tập tục là những nếp sống, thói quen mang tính tích cực, cần được gìn giữ và phát huy. Hủ tục là những nếp sống, thói quen lạc hậu, phản khoa học, cần được bài trừ và loại bỏ. +Mỗi cá nhân và cộng đồng cần có ý thức gìn giữ những tập tục tốt đẹp và đẩy lùi những hủ tục để xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ.
Trong khi đọc 1
Gợi ý giải Câu hỏi 1 Trong khi đọc trang 40 SGK Văn 12
Chú ý cách tác giả dẫn dắt vào không gian của câu chuyện.
Đọc kĩ văn bản, chú ý phần mở đầu và nhận xét cách mở đầu văn bản của tác giả.
Tác giả dẫn dắt vào không gian chuyện bằng cuộc gặp gỡ tự nhiên, tình cờ với người bạn cũ tên Lăng Vân. Và biết được thông tin éo le rằng ngày mai nhà anh ta phải chứa hàng xóm. Tác giả mở đầu câu chuyện với tình huống bất ngờ, tạo nên sự tò mò cho người đọc.
Trong khi đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Trong khi đọc trang 41 SGK Văn 12
Việc đan xen giữa yếu tố miêu tả, tự sự và ngôn ngữ đối thoại có tác dụng, hiệu quả như thế nào?
Tìm các chi tiết có sử dụng yếu tố miêu tả, tự sự và ngôn ngữ đối thoại được sử dụng trong tác phẩm. Chú ý các yếu tố này có tác động gì tới việc khắc họa tính cách, vẻ đẹp của nhân vật
Tác dụng của việc đan xen miêu tả, tự sự và ngôn ngữ đối thoại trong đoạn trích "Nghệ thuật băm thịt gà”
-Khái niệm:
+ Miêu tả: Là phương thức thể hiện bằng những câu văn, đoạn văn nhằm tái hiện những hình ảnh, sự vật, hiện tượng một cách sinh động, cụ thể, giúp người đọc hình dung rõ ràng những gì được miêu tả.
+ Tự sự: Là phương thức thể hiện bằng những câu văn, đoạn văn nhằm kể lại một sự việc, một diễn biến nào đó theo trình tự thời gian.
+ Ngôn ngữ đối thoại: Là ngôn ngữ được sử dụng trong giao tiếp giữa hai hoặc nhiều người, bao gồm lời nói, cử chỉ, hành động của nhân vật.
-Tác dụng trong đoạn trích "Nghệ thuật băm thịt gà”:
+ Tăng tính sinh động, hấp dẫn:
Việc đan xen giữa miêu tả, tự sự và ngôn ngữ đối thoại giúp đoạn trích trở nên sinh động, hấp dẫn hơn, thu hút sự chú ý của người đọc.
Miêu tả: Tác giả miêu tả khung cảnh náo nhiệt, tấp nập của đám người đến "chứa hàng xóm”, những món ăn thịnh soạn được bày biện, sự hăng say của các "nghệ nhân” băm thịt gà,...
Tự sự: Tác giả kể lại diễn biến sự việc theo trình tự thời gian: từ việc chuẩn bị cho đến khi "chứa hàng xóm” kết thúc.
Ngôn ngữ đối thoại: Tác giả sử dụng ngôn ngữ đối thoại để thể hiện tính cách, tâm trạng, suy nghĩ của các nhân vật: sự háo hức, mong chờ của người dân, sự nhiệt tình của các "nghệ nhân” băm thịt gà,...
+ Nâng cao giá trị nghệ thuật:
Việc sử dụng linh hoạt các phương thức thể hiện giúp đoạn trích trở nên phong phú, đa dạng, tránh nhàm chán.
Tác giả có thể thể hiện quan điểm, đánh giá của mình một cách kín đáo, tế nhị thông qua các chi tiết miêu tả và ngôn ngữ đối thoại.
Ngôn ngữ đối thoại giúp tạo ra bầu không khí chân thực, gần gũi với đời sống.
+ Thể hiện dụng ý của tác giả:
Tác giả sử dụng các phương thức thể hiện khác nhau để thể hiện dụng ý của mình một cách rõ ràng, hiệu quả.
Miêu tả: Tác giả miêu tả sự thịnh soạn, xa hoa của "chứa hàng xóm” để châm biếm, lối sống xa hoa, phung phí của tầng lớp thống trị.
Tự sự: Tác giả kể lại diễn biến sự việc một cách chân thực để phản ánh hiện thực xã hội Việt Nam thời kỳ trước Cách mạng tháng Tám: sự áp bức, bóc lột của giai cấp thống trị đối với người dân lao động.
Ngôn ngữ đối thoại: Tác giả sử dụng ngôn ngữ đối thoại để thể hiện sự bất công, bức xúc của người dân lao động.
-Ví dụ:
+Đoạn trích miêu tả: "Cái sân rộng thênh thang, quét dọn sạch sẽ, ở giữa sân bày một cái chiếu hoa to tướng. Trên chiếu bày la liệt các mâm, bát, đĩa, chen chúc nhau đủ các thức ăn thịnh soạn. Nào là gà luộc, gà nướng, giò, chả, nem, ráng, xào, nấu,... Mùi thơm phức nức mũi.”
+Đoạn trích tự sự: "Đám người đến "chứa hàng xóm” ngày một đông. Ai cũng hớn hở, vui vẻ. Tiếng nói chuyện, tiếng cười nói rộn ràng cả sân. Các "nghệ nhân” băm thịt gà hăng say làm việc. Họ thoăn thoắt băm thịt, thái rau, chặt ớt,... Mồ hôi nhễ nhại trên trán, nhưng họ vẫn làm việc không biết mệt.”
-Đoạn trích đối thoại:
+”Bà cụ hàng xóm nhìn mâm cỗ thịnh soạn, xuýt xoa: "Ôi, sao mà nhiều thức ăn ngon thế! Hôm nay nhà ngài quan có việc gì hả?”
+”Một người đàn ông đáp: "Hôm nay là ngày cụ cố viên tịch. Nhà ngài quan tổ chức "chứa hàng xóm” để tưởng nhớ cụ cố.”
+”Một người phụ nữ thở dài: "Thật là phung phí”
Trong khi đọc 3
Gợi ý giải Câu hỏi 3 Trong khi đọc trang 43 SGK Văn 12
Chú ý cách kể, miêu tả chi tiết cùng thủ pháp “gây tò mò” về quá trình băm thịt gà.
Đọc kĩ chi tiết có sử dụng thủ pháp gây cười trong văn bản, vận dụng tri thức Ngữ văn để nêu lên tác dụng của các kể, miêu tả trong văn bản.
Cách kể, miêu tả chi tiết cùng thủ pháp “gây tò mò” về quá trình băm thịt gà trong "Nghệ thuật băm thịt gà”
*Cách kể:
- Tác giả sử dụng ngôi thứ ba, khách quan để kể lại quá trình băm thịt gà.
Cách kể tỉ mỉ, chi tiết, theo trình tự thời gian từ khi chuẩn bị đến khi hoàn thành.
- Sử dụng nhiều động từ mạnh, tính từ miêu tả để làm nổi bật sự hăng say, khéo léo của người nghệ nhân băm thịt gà.
-Miêu tả chi tiết:
+Chuẩn bị:
"Đã có hai người đàn ông lực lưỡng đang loay hoay với một con gà trống to tướng.”
"Con gà bị trói chặt hai cánh, hai chân, thỉnh thoảng lại đập thình thịch xuống đất.”
"Một người đàn bà rón rén bước đến, tay lăm lăm một con dao bầu sắc lẹm.”
+Băm thịt:
"Bà ta đặt con gà xuống mâm, rồi cẩn thận vặt lông cổ.”
"Tiếp theo, bà ta dùng dao bầu rạch một đường dài từ ức gà đến đùi.”
"Bà ta khéo léo tách thịt gà ra khỏi xương, rồi thái thành từng miếng nhỏ.”
"Hai người đàn ông kia nhanh tay băm nhuyễn thịt gà, trộn đều với gia vị.”
+Hoàn thành:
"Chỉ trong chốc lát, mâm thịt gà băm đã được bày biện đẹp mắt trên mâm.”
"Mùi thơm của thịt gà băm quyện với mùi thơm của gia vị lan tỏa khắp nhà.”
-Thủ pháp “gây tò mò”:
+ Tác giả không miêu tả trực tiếp hình ảnh con gà bị giết mà chỉ miêu tả những hành động của người đàn bà: "rón rén bước đến”, "tay lăm lăm một con dao bầu sắc lẹm”.
+ Tác giả sử dụng nhiều động từ mạnh, tính từ miêu tả để làm nổi bật sự hăng say, khéo léo của người nghệ nhân băm thịt gà: "loay hoay”, "thình thịch”, "cẩn thận”, "sắc lẹm”, "khéo léo”, "nhanh tay”, "nhuyễn”, "thơm”.
Tác giả sử dụng những câu văn ngắn, gọn, tạo nhịp điệu cho câu văn, khiến người đọc cảm thấy hồi hộp, tò mò muốn biết kết quả cuối cùng của quá trình băm thịt gà.
-Tác dụng:
+ Cách kể, miêu tả chi tiết cùng thủ pháp “gây tò mò” đã giúp tác giả tái hiện một cách sinh động, hấp dẫn quá trình băm thịt gà.
+ Người đọc như được trực tiếp chứng kiến quá trình băm thịt gà, cảm nhận được sự hăng say, khéo léo của người nghệ nhân băm thịt gà.
+ Qua đó, tác giả cũng thể hiện sự trân trọng đối với những người lao động bình dị, góp phần tạo nên những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
-Kết luận: Cách kể, miêu tả chi tiết cùng thủ pháp “gây tò mò” là một biện pháp nghệ thuật hiệu quả, giúp tác giả Ngô Tất Tố tái hiện sinh động quá trình băm thịt gà trong "Nghệ thuật băm thịt gà”. Qua đó, tác giả cũng thể hiện sự trân trọng đối với những người lao động bình dị, góp phần tạo nên những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Trong khi đọc 4
Hướng dẫn giải Câu hỏi 4 Trong khi đọc trang 43 SGK Văn 12
Các chi tiết miêu tả động tác, âm thanh khi băm thịt gà có tác dụng gì?
Đọc kĩ văn bản, tìm ra chi tiết miêu tả động tác, âm thanh khi băm thịt gà
-Tái hiện sinh động quá trình băm thịt gà:
+ Các chi tiết miêu tả động tác, âm thanh khi băm thịt gà giúp người đọc hình dung rõ ràng từng bước trong quá trình băm thịt gà: từ việc chuẩn bị, vặt lông, lọc thịt, băm thịt đến khi hoàn thành.
+ Những chi tiết này được miêu tả một cách tỉ mỉ, chi tiết, theo trình tự thời gian, tạo nên một bức tranh sinh động về quá trình băm thịt gà.
+ Thể hiện sự hăng say, khéo léo của người nghệ nhân băm thịt gà:
+ Các động từ mạnh, tính từ miêu tả được sử dụng một cách linh hoạt, chính xác, giúp thể hiện sự hăng say, khéo léo của người nghệ nhân băm thịt gà.
Ví dụ: "băm nhuyễn”, "thái lát mỏng”, "thơm phức”,...
-Gây ấn tượng cho người đọc:
+ Việc sử dụng các chi tiết miêu tả động tác, âm thanh một cách sinh động, hấp dẫn đã giúp tác giả gây ấn tượng cho người đọc.
+ Người đọc như được trực tiếp chứng kiến quá trình băm thịt gà, cảm nhận được sự hăng say, khéo léo của người nghệ nhân băm thịt gà.
-Thể hiện dụng ý của tác giả:
+ Qua những chi tiết miêu tả này, tác giả muốn thể hiện sự trân trọng đối với những người lao động bình dị, góp phần tạo nên những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
+ Nghệ thuật băm thịt gà cũng là một nét đẹp văn hóa của làng quê Việt Nam, cần được gìn giữ và phát huy.
-Ví dụ:
+”Bà ta đặt con gà xuống mâm, rồi cẩn thận vặt lông cổ. Móng tay sắc nhọn của bà ta thoăn thoắt lướt trên da gà, nhổ từng chiếc lông một cách nhẹ nhàng. Da gà căng mịn dần lộ ra.”
+”Hai người đàn ông kia nhanh tay băm nhuyễn thịt gà, trộn đều với gia vị. Âm thanh dao thớt lóc cóc, tiếng thịt gà băm nhuyễn quyện với tiếng nói chuyện rôm rả tạo nên một bầu không khí náo nhiệt.”
+”Chỉ trong chốc lát, mâm thịt gà băm đã được bày biện đẹp mắt trên mâm. Mùi thơm của thịt gà băm quyện với mùi thơm của gia vị lan tỏa khắp nhà.”
-Kết luận: Các chi tiết miêu tả động tác, âm thanh khi băm thịt gà trong "Nghệ thuật băm thịt gà” có vai trò quan trọng trong việc tái hiện sinh động quá trình băm thịt gà, thể hiện sự hăng say, khéo léo của người nghệ nhân băm thịt gà, gây ấn tượng cho người đọc và thể hiện dụng ý của tác giả.
Trong khi đọc 5
Hướng dẫn giải Câu hỏi 5 Trong khi đọc trang 44 SGK Văn 12
Đoạn kết tạo ấn tượng thế nào cho người đọc.
Đọc kĩ đoạn kết, chú ý tới tình huống được tác giả xây dựng ở đoạn kết.
-Sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh:
+ Tác giả sử dụng nhiều động từ, tính từ miêu tả để làm nổi bật vẻ đẹp của mâm thịt gà băm: "thơm phức”, "rực rỡ sắc màu”, "béo ngậy”, "thơm lừng”,...
+ Ngôn ngữ giàu hình ảnh giúp người đọc hình dung rõ ràng hình ảnh mâm thịt gà băm và cảm nhận được hương vị thơm ngon của nó.
Advertisements (Quảng cáo)
-Thể hiện dụng ý của tác giả:
+ Qua hình ảnh mâm thịt gà băm, tác giả muốn thể hiện sự sung túc, thịnh soạn của "chứa hàng xóm”.
+ Tuy nhiên, tác giả cũng muốn phê phán lối sống xa hoa, phung phí của tầng lớp thống trị.
+ Mâm thịt gà băm chỉ là một phần nhỏ trong "chứa hàng xóm”, nhưng nó đã thể hiện sự xa hoa, lãng phí của những người giàu có.
-Gây ấn tượng cho người đọc:
+ Đoạn kết với hình ảnh so sánh độc đáo, ngôn ngữ giàu hình ảnh và dụng ý sâu sắc của tác giả đã gây ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc.
+ Hình ảnh mâm thịt gà băm như in đậm trong tâm trí người đọc, khiến họ suy ngẫm về cuộc sống và xã hội đương thời.
Sau khi đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 45 SGK Văn 12
Nhan đề của văn bản có thể gợi lên những suy luận, phán đoán gì về nội dung được đề cập trong bài phóng sự?
Chú ý nhan đề của văn bản, vận dụng khả năng phân tích, suy luận về ý nghĩa của các từ ngữ được sử dụng trong nhan đề để giải quyết yêu cầu của đề bài.
-Suy luận về chủ đề:
+ Nghệ thuật băm thịt gà: Cụm từ này có thể được hiểu theo hai nghĩa:
Nghĩa đen: Kỹ thuật băm thịt gà sao cho ngon, đẹp mắt.
Nghĩa bóng: Phê phán lối sống xa hoa, phung phí của tầng lớp thống trị trong xã hội cũ.
+ Dựa vào nhan đề, ta có thể suy luận rằng nội dung bài phóng sự sẽ xoay quanh hai chủ đề chính:
Giới thiệu kỹ thuật băm thịt gà: Tác giả sẽ miêu tả chi tiết quy trình băm thịt gà, từ khâu chuẩn bị đến khâu hoàn thành.
Phê phán lối sống xa hoa, phung phí: Tác giả sẽ lấy việc "chứa hàng xóm” làm ví dụ để phê phán lối sống xa hoa, phung phí của tầng lớp thống trị trong xã hội cũ.
-Phán đoán về nội dung:
+ Nội dung bài phóng sự có thể bao gồm:
Miêu tả khung cảnh "chứa hàng xóm” náo nhiệt, tấp nập.
Giới thiệu các món ăn thịnh soạn được bày biện trong "chứa hàng xóm”.
Tập trung miêu tả "nghệ thuật băm thịt gà” của các "nghệ nhân”.
Phê phán lối sống xa hoa, phung phí của tầng lớp thống trị thông qua việc "chứa hàng xóm”.
+ Có thể có những chi tiết cụ thể như:
Miêu tả hình ảnh những người dân lao động hăng say chuẩn bị cho "chứa hàng xóm”.
Miêu tả sự khéo léo của các "nghệ nhân” băm thịt gà.
Miêu tả sự xa hoa, lãng phí của mâm cỗ trong "chứa hàng xóm”.
Lời bình luận của tác giả về "chứa hàng xóm” và lối sống xa hoa, phung phí.
-Nhan đề "Nghệ thuật băm thịt gà” gợi lên những suy luận, phán đoán thú vị về nội dung bài phóng sự. Đây là một nhan đề ấn tượng, thu hút sự chú ý của người đọc và khơi gợi trí tò mò về nội dung bài viết.
Sau khi đọc 2
Hướng dẫn giải Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 45 SGK Văn 12
Các sự việc chính trong văn bản được tác giả thuật lại theo trình tự nào? Nhận xét về cách quan sát, ghi chép hiện thực của tác giả.
Đọc kĩ văn bản, chú ý các tình huống bất ngờ được sử dụng để góp phần khắc họa nhân vật. Vận dụng khả năng phân tích để làm rõ yêu cầu đề bài.
-Các sự việc chính:
+ Giới thiệu khung cảnh "chứa hàng xóm”: Tác giả miêu tả khung cảnh náo nhiệt, tấp nập của đám người đến "chứa hàng xóm”, những món ăn thịnh soạn được bày biện, sự hăng say của các "nghệ nhân” băm thịt gà,...
+ Miêu tả "nghệ thuật băm thịt gà”: Tác giả miêu tả chi tiết quy trình băm thịt gà, từ khâu chuẩn bị đến khâu hoàn thành.
+ Phản ánh hiện thực xã hội: Tác giả phê phán lối sống xa hoa, phung phí của tầng lớp thống trị thông qua việc "chứa hàng xóm”.
- Trình tự:
+ Trình tự thời gian: Tác giả thuật lại các sự việc theo trình tự thời gian diễn ra: từ việc chuẩn bị cho đến khi "chứa hàng xóm” kết thúc.
+ Trình tự logic: Các sự việc được sắp xếp theo logic, có mối liên hệ chặt chẽ với nhau.
-Nhận xét về cách quan sát, ghi chép hiện thực của tác giả:
+ Tỉ mỉ, chi tiết: Tác giả miêu tả mọi thứ một cách tỉ mỉ, chi tiết, từ khung cảnh, con người đến từng hành động, cử chỉ.
+ Sắc sảo, tinh tế: Tác giả quan sát hiện thực một cách sắc sảo, tinh tế, nắm bắt được những chi tiết nhỏ nhất, những nét sinh động nhất.
+ Khách quan, trung thực: Tác giả ghi chép hiện thực một cách khách quan, trung thực, không thiên vị hay áp đặt quan điểm của mình.
+ Có ý nghĩa: Cách quan sát, ghi chép hiện thực của tác giả giúp cho bài viết trở nên sinh động, hấp dẫn, có giá trị hiện thực và giá trị nghệ thuật cao.
-Kết luận: Tác giả Ngô Tất Tố đã có cách quan sát, ghi chép hiện thực rất tỉ mỉ, chi tiết, sắc sảo, tinh tế và khách quan. Nhờ vậy, bài viết "Nghệ thuật băm thịt gà” đã trở nên sinh động, hấp dẫn, có giá trị hiện thực và giá trị nghệ thuật cao.
Sau khi đọc 3
Hướng dẫn giải Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 45 SGK Văn 12
Cảnh anh mõ làng băm thịt gà trong cuộc chia cỗ phản ánh hiện thực gì ở nông thôn Việt Nam xưa
Sử dụng vốn am hiểu của bản thân để trả lời câu hỏi.
-Cảnh anh mõ làng băm thịt gà trong cuộc chia cỗ trong tác phẩm "Việc làng” của nhà văn Ngô Tất Tố là một bức tranh sinh động về đời sống nông thôn Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. Qua cảnh tượng này, tác giả đã phơi bày hiện thực xã hội bất công, áp bức, bóc lột của giai cấp thống trị đối với người nông dân.
-Phản ánh sự đói khổ, bần cùng của người nông dân:
+ Hình ảnh anh mõ làng: Gầy gò, rách rưới, khuôn mặt hốc hác, nhăn nheo vì lam lũ.
+ Công việc băm thịt gà: Phải làm việc vất vả, mệt mỏi, chỉ được ăn những phần xương gà thừa thãi.
+ Sự đối lập: So sánh với mâm cỗ thịnh soạn, sang trọng của nhà quan, anh mõ làng chỉ được hưởng những gì rẻ mạt, tồi tệ nhất.
+ Thể hiện sự bất công, áp bức của giai cấp thống trị:
Nhà quan: Phung phí, xa hoa, ăn uống linh đình trong khi người nông dân phải chịu cảnh đói khổ, bần cùng.
Cách chia cỗ: Không công bằng, phần lớn thức ăn ngon đều thuộc về nhà quan và những người có địa vị cao trong làng.
Anh mõ làng: Là người hầu hạ, chịu sự áp bức, bóc lột nặng nề của giai cấp thống trị.
+ Nêu bật phẩm chất tốt đẹp của người nông dân:
Chịu thương chịu khó: Anh mõ làng làm việc chăm chỉ, vất vả để kiếm sống.
Cam chịu: Chịu đựng sự bất công, áp bức mà không dám phản kháng.
Vẫn giữ được phẩm giá: Không ăn bám, không ăn xin, tự lao động để kiếm sống.
+ Giá trị hiện thực và nghệ thuật:
Hiện thực: Phơi bày hiện thực xã hội bất công, áp bức, bóc lột của giai cấp thống trị đối với người nông dân.
+ Nghệ thuật: Miêu tả sinh động, chân thực, sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, đối lập,...
-Kết luận: Cảnh anh mõ làng băm thịt gà trong cuộc chia cỗ là một bức tranh hiện thực sinh động về đời sống nông thôn Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. Qua đó, tác giả đã thể hiện sự trân trọng, cảm thông đối với người nông dân, đồng thời lên án gay gắt chế độ phong kiến bất công, thối nát.
Sau khi đọc 4
Gợi ý giải Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 45 SGK Văn 12
Nhận xét về tác dụng của việc sử dụng ngôi kể thứ nhất trong bài phóng sự.
Chú ý các từ ngữ được tác giả sử dụng, vận dụng tri thức Ngữ văn đề các khái niệm nêu trên để thực hiện yêu cầu của đề bài.
-Tạo sự gần gũi, chân thực:
+ Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất giúp tác giả dễ dàng truyền tải cảm xúc, suy nghĩ của mình đến người đọc.
+ Người đọc như được trực tiếp tham gia vào sự kiện, được nhìn tận mắt, nghe tận tai những gì diễn ra trong "chứa hàng xóm”.
+ Nhờ vậy, bài viết trở nên gần gũi, chân thực, sinh động hơn.
-Gây ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc:
+ Khi sử dụng ngôi kể thứ nhất, tác giả không chỉ là người kể chuyện mà còn là nhân vật tham gia trực tiếp vào sự kiện.
+ Điều này giúp tạo nên sự đồng cảm, chia sẻ giữa tác giả và người đọc.
+ Nhờ vậy, bài viết gây ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc, khiến họ suy nghĩ và trăn trở về những vấn đề được nêu ra trong bài.
-Tăng tính thuyết phục:
+ Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất khiến cho bài viết trở nên chân thực, đáng tin cậy hơn.
+ Người đọc dễ dàng tin tưởng vào những gì tác giả viết, bởi họ biết rằng tác giả đã trực tiếp chứng kiến sự việc.
+ Nhờ vậy, bài viết có tính thuyết phục cao hơn, dễ dàng tác động đến nhận thức và hành động của người đọc.
Sau khi đọc 5
Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 45 SGK Văn 12
Chỉ ra và phân tích những yếu tố tạo nên giọng điệu của bài phóng sự
Vận dụng tri thức Ngữ văn, đọc kĩ văn bản, chú ý thái độ của tác giả khi kể lại các chi tiết có trong văn bản.
-Ngôi kể:
+ Ngôi kể thứ nhất: Tác giả sử dụng ngôi kể thứ nhất, trực tiếp tham gia vào sự kiện, tạo nên giọng điệu gần gũi, chân thực, sinh động.
+ Tác giả là nhân chứng: Tác giả chứng kiến tận mắt, nghe tận tai những gì diễn ra trong "chứa hàng xóm”, tạo nên giọng điệu khách quan, trung thực.
-Lựa chọn từ ngữ:
+ Từ ngữ bình dị, giản dị : Phù hợp với nội dung và đối tượng người đọc, tạo nên giọng điệu dân dã, dễ hiểu.
+ Sử dụng từ ngữ có tính biểu cảm: Thể hiện thái độ, quan điểm của tác giả, tạo nên giọng điệu châm biếm, mỉa mai.
-Câu văn:
+ Câu văn ngắn gọn, súc tích: Dễ đọc, dễ hiểu, tạo nên giọng điệu nhịp nhàng, mạch lạc.
+ Sử dụng nhiều câu văn : Thể hiện sự ngạc nhiên, thán phục, tạo nên giọng điệu sinh động, hấp dẫn.
-Biện pháp tu từ:
+ Sử dụng so sánh, đối lập: Giúp miêu tả sinh động, rõ nét các sự việc, con người, tạo nên giọng điệu cụ thể, rõ ràng.
+ Sử dụng phép nói phóng đại: Nhấn mạnh sự phung phí, xa hoa trong "chứa hàng xóm”, tạo nên giọng điệu châm biếm, mỉa mai.
- Nhịp điệu:
+ Nhịp điệu nhanh: Thể hiện sự hối hả, náo nhiệt của "chứa hàng xóm”, tạo nên giọng điệu sôi nổi, hấp dẫn.
+ Nhịp điệu chậm: Thể hiện sự suy tư, trăn trở của tác giả về hiện thực xã hội, tạo nên giọng điệu sâu lắng, thấm thía.
-Kết luận:
+Sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố như ngôi kể, lựa chọn từ ngữ, câu văn, biện pháp tu từ và nhịp điệu đã tạo nên giọng điệu cho bài phóng sự "Nghệ thuật băm thịt gà”.
+Giọng điệu của bài phóng sự có thể được tóm tắt là: Gần gũi, chân thực: Giọng điệu của bài phóng sự "Nghệ thuật băm thịt gà” rất gần gũi, chân thực, như lời kể của một người chứng kiến tận mắt sự việc.
+Châm biếm, mỉa mai: Tác giả sử dụng giọng điệu châm biếm, mỉa mai để phê phán lối sống xa hoa, phung phí của tầng lớp thống trị.
+Sâu lắng, thấm thía: Giọng điệu của bài phóng sự cũng có những lúc sâu lắng, thấm thía, thể hiện sự trăn trở của tác giả về hiện thực xã hội. Nhờ có giọng điệu phù hợp, bài phóng sự "Nghệ thuật băm thịt gà” đã thu hút được sự chú ý của người đọc, truyền tải thông điệp một cách hiệu quả.
Sau khi đọc 6
Giải Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 45 SGK Văn 12
Theo bạn, những nội dung được đề cập trong văn bản còn có ý nghĩa đối với thực tiễn hiện nay không? Lý giải ý kiến của bạn.
Vận dụng am hiểu về thực tiễn đời sống hiện nay. Vận dụng khả năng liên tưởng, tưởng tượng để thực hiện yêu cầu của đề bài.
-Phản ánh những vấn đề nhức nhối của xã hội:
+ Vấn đề tham nhũng, lãng phí: Cảnh "chứa hàng xóm” xa hoa, phung phí trong văn bản vẫn ít nhiều hiện diện trong xã hội hiện nay. Một số cán bộ, đảng viên lợi dụng chức vụ để tham nhũng, tổ chức những bữa tiệc tùng tiu, lãng phí.
+ Vấn đề bất công xã hội: Sự đối lập giữa giàu nghèo trong xã hội hiện nay vẫn còn rất lớn. Một bộ phận người dân còn sống trong cảnh nghèo đói, thiếu thốn trong khi một số ít người lại giàu có, sung túc.
-Bài học về đạo lý làm người:
+ Lòng nhân ái, thương người: Tác giả thể hiện sự trân trọng, cảm thông đối với những người nông dân nghèo khổ. Đây là bài học về lòng nhân ái, thương người mà mỗi người cần ghi nhớ.
+ Sự trung thực, liêm chính: Tác giả phê phán lối sống xa hoa, phung phí của tầng lớp thống trị. Đây là bài học về sự trung thực, liêm chính mà mỗi cán bộ, đảng viên cần noi theo.
-Lời cảnh tỉnh cho thế hệ trẻ:
+ Tránh xa lối sống xa hoa, hưởng thụ: Văn bản cảnh tỉnh thế hệ trẻ về tác hại của lối sống xa hoa, hưởng thụ. Thay vào đó, mỗi người cần sống có trách nhiệm, biết trân trọng giá trị lao động và hướng đến những giá trị tinh thần cao đẹp.
+ Giữ gìn truyền thống tốt đẹp: Văn bản ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của người nông dân Việt Nam. Đây là bài học về việc giữ gìn truyền thống tốt đẹp của dân tộc mà mỗi người cần ghi nhớ.
-Kết luận: Văn bản "Nghệ thuật băm thịt gà” của nhà văn Ngô Tất Tố là một tác phẩm có giá trị hiện thực và giá trị nghệ thuật cao. Văn bản không chỉ phản ánh những vấn đề nhức nhối của xã hội mà còn mang đến nhiều bài học quý giá về đạo lý làm người. Do đó, văn bản vẫn có ý nghĩa thực tiễn đối với xã hội hiện nay và là tài liệu quý giá để giáo dục thế hệ trẻ.
Sau khi đọc 7
Giải Câu hỏi 7 Sau khi đọc trang 45 SGK Văn 12
Hãy khái quát đặc điểm cơ bản của thể loại phóng sự qua văn bản Nghệ thuật băm thịt gà.
Vận dụng tri thức Ngữ văn và tư duy khái quát để thực hiện yêu cầu của đề bài.
-Phản ánh sự kiện:
+ Sự kiện cụ thể: Văn bản "Nghệ thuật băm thịt gà” ghi chép lại sự kiện cụ thể, sinh động về "chứa hàng xóm” ở làng quê Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám.
+ Có tính chân thực, khách quan: Tác giả sử dụng ngôi kể thứ nhất, trực tiếp tham gia vào sự kiện, ghi chép lại những gì nhìn thấy, nghe thấy một cách chân thực, khách quan.
-Kết hợp các yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm:
+ Miêu tả: Miêu tả sinh động khung cảnh "chứa hàng xóm”, cảnh "nghệ thuật băm thịt gà”,...
+ Tự sự: Kể lại diễn biến sự kiện theo trình tự thời gian, logic.
+ Biểu cảm: Thể hiện thái độ, quan điểm của tác giả đối với sự kiện.
-Sử dụng ngôn ngữ:
+ Ngôn ngữ sinh động, dễ hiểu: Sử dụng nhiều từ ngữ giản dị, gần gũi với đời sống, phù hợp với đối tượng người đọc.
+ Ngôn ngữ giàu tính biểu cảm: Sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, nhịp điệu,... để tăng sức gợi cảm cho bài viết.
-Nhịp điệu:
+ Nhịp điệu linh hoạt: Nhịp điệu nhanh, chậm đan xen nhau theo diễn biến của sự kiện.
+ Tạo sự sinh động, hấp dẫn cho bài viết.
-Ý nghĩa:
+ Phản ánh hiện thực xã hội: Phơi bày hiện thực xã hội bất công, áp bức, bóc lột của giai cấp thống trị đối với người nông dân.
+ Thể hiện giá trị nhân văn sâu sắc: Ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của người nông dân, lên án lối sống xa hoa, phung phí của giai cấp thống trị.
-Kết luận: Văn bản "Nghệ thuật băm thịt gà” là một ví dụ điển hình cho thể loại phóng sự. Văn bản hội tụ đầy đủ các đặc điểm cơ bản của thể loại phóng sự như: Phản ánh sự kiện, kết hợp các yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm, sử dụng ngôn ngữ sinh động, dễ hiểu, nhịp điệu linh hoạt và có ý nghĩa sâu sắc.
Kết nối đọc - viết
Hướng dẫn giải Câu hỏi Kết nối đọc - viết trang 45 SGK Văn 12
Viết đoạn văn (khoảng 150 câu) trình bày cảm nhận về một khía cạnh nội dung hoặc nghệ thuật của văn bản Nghệ thuật băm thịt gà mà bạn tâm đắc.
Dựa vào phần phân tích ở trên
Dựa vào kĩ năng viết đoạn văn đã được học
"Nghệ thuật băm thịt gà” của nhà văn Ngô Tất Tố là một tác phẩm phóng sự xuất sắc, ghi dấu ấn bởi không chỉ nội dung phản ánh hiện thực xã hội sâu sắc mà còn bởi nghệ thuật miêu tả tài hoa của tác giả. Trong số các yếu tố nghệ thuật, tôi đặc biệt tâm đắc với nghệ thuật miêu tả của Ngô Tất Tố, được thể hiện qua những chi tiết miêu tả tinh tế, sinh động, cùng giọng điệu châm biếm, mỉa mai sắc bén. Tác giả đã sử dụng những chi tiết miêu tả tỉ mỉ, cụ thể để khắc họa rõ nét khung cảnh "chứa hàng xóm”, từ cảnh sân đình rộng thênh thang, bày biện la liệt mâm cỗ thịnh soạn, đến hình ảnh những người "nghệ nhân” băm thịt gà thoăn thoắt, mồ hôi nhễ nhại. Những chi tiết miêu tả này không chỉ giúp người đọc hình dung được khung cảnh một cách sống động mà còn thể hiện sự xa hoa, phung phí của tầng lớp thống trị trong xã hội cũ. Bên cạnh đó, tác giả còn sử dụng nghệ thuật miêu tả đối lập để làm nổi bật sự bất công, thối nát của xã hội phong kiến. Hình ảnh những mâm cỗ thịnh soạn, sang trọng được bày biện cạnh những người nông dân lam lũ, đói khổ tạo nên sự đối lập gay gắt, khiến người đọc cảm thấy xót xa, chua xót. Đặc biệt ấn tượng trong văn bản là giọng điệu châm biếm, mỉa mai sắc bén của tác giả. Ngô Tất Tố đã sử dụng những từ ngữ, hình ảnh châm biếm để mỉa mai lối sống xa hoa, phung phí của tầng lớp thống trị. Ví dụ như, tác giả gọi việc băm thịt gà là "nghệ thuật”, gọi những người băm thịt gà là "nghệ nhân”,... Qua đó, tác giả thể hiện thái độ căm phẫn, khinh bỉ đối với tầng lớp thống trị và lòng thương cảm sâu sắc cho người nông dân. Nhờ có nghệ thuật miêu tả tài hoa, "Nghệ thuật băm thịt gà” đã trở thành một tác phẩm phóng sự xuất sắc, có giá trị hiện thực và giá trị nghệ thuật cao. Văn bản không chỉ giúp người đọc hình dung được một cách sống động khung cảnh "chứa hàng xóm” mà còn thể hiện sự phẫn nộ của tác giả trước hiện thực xã hội bất công, thối nát và khơi gợi lòng trân trọng, cảm thông đối với người nông dân.