Trước khi đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Trước khi đọc trang 11 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Khi nói về nhân vật văn học có thể gây cho độc giả sự chú ý, tò mò ngay từ cái tên, bạn nghĩ tới những nhân vật nào? Nêu nhận xét về ý nghĩa của việc đặt tên cho các nhân vật trong sáng tác văn học.
Chú ý lựa chọn những nhân vật có cái tên độc đáo, gây ấn tượng mạnh, có thể cái tên của nhân vật đó có nguồn gốc từ ngoại hình, tính cách đặc biệt.
Cách 1
- Khi nói về nhân vật văn học có thể gây cho độc giả sự chú ý, tò mò ngay từ cái tên, ta có thể nghĩ tới những nhân vật như Chí Phèo, Sọ Dừa, Lang Rận,... Đây là một vài nhân vật gây ấn tượng ban đầu từ cái tên.
- Việc đặt tên cho nhân vật trong sáng tác văn học không chỉ là một bước đơn giản mà còn mang theo ý nghĩa sâu sắc, tác động đến nội dung của câu chuyện, cụ thể:
+ Thể hiện tính cách và đặc điểm nhân vật
+ Gây ấn tượng ban đầu, có thể giúp nhân vật nổi bật và dễ nhớ trong tâm trí độc giả, kích thích sự tò mò, hứng thú của bạn đọc.
+ Phản ánh ý nghĩa sâu xa, thông qua tên nhân vật nhà văn muốn truyền tải thông điệp, ngụ ý về một vấn đề nào đó trong xã hội ở thời đại bấy giờ.
- Khi nói về nhân vật văn học có thể gây cho độc giả sự chú ý ngay từ cái tên, có thể nghĩ tới nhân vật Chí phèo trong tác phẩm cùng tên của nhà văn Nam Cao.
- Nhận xét: trong quá trình sáng tác truyện, tác giả đã dày công gửi gắm tư tưởng, tình cảm, dụng ý của mình vào đó.
- Có thể kể tới một vài cái tên như: Chí Phèo, Xuân Tóc Đỏ,…
- Ý nghĩa của việc đặt tên cho các nhân vật trong sáng tác văn học: Giúp nhà văn thể hiện tư tưởng, tình cảm và là phương thức biểu lộ dụng ý nghệ thuật.
Trước khi đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Trước khi đọc trang 11 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Nêu những hiểu biết của bạn về tiếng cười trào phúng trong sáng tác văn học (đối tượng trào phúng, thủ pháp trào phúng, giọng điệu trào phúng,...)
Hiểu khái niệm và chỉ ra đặc điểm của tiếng cười trào phúng.
Cách 1
"Tiếng cười trào phúng” trong sáng tác văn học là một khái niệm mang nguyên tắc phản ánh nghệ thuật với chất hóm hỉnh, sâu cay hoặc châm biếm.
Tiếng cười trào phúng thường xuất hiện khi tác giả muốn diễn đạt sự phê phán, nhấn mạnh hoặc chỉ trích một tình huống, nhân vật một cách mỉa mai và khôn khéo.
Những thủ pháp trào phúng được dùng trong truyện ví dụ như thủ pháp hài hước, mỉa mai châm biếm, phóng đại, ẩn ý để phê phán, châm biếm thói hư tật xấu của con người trong xã hội.
Thông qua cười trào phúng, người viết có thể giải tỏa sự bức bối, thể hiện sự phê phán một cách hài hước, và đồng thời truyền đạt quan điểm, ý kiến của mình một cách chân thực nhất.
- Đối tượng của văn học trào phúng: là những thứ không trọn vẹn, không hoàn hảo của con người, của cuộc sống. Văn bản đã nêu một số đối tượng cụ thể mà tiếng cười trào phúng thường nhằm tới. Đó là: hài hước, mỉa mai - châm biếm, đả kích..
- Thủ pháp trào phúng: là một kỹ thuật sử dụng ngôn ngữ mỉa mai, châm biếm hoặc lời nói gây cười để diễn đạt một cách hài hước và sắc bén. Thường được sử dung trong văn học, hài kịch, hoặc trong các tác phẩm nghệ thuật khác để châm biếm hoặc giễu cợt một cách tinh tế.
- Giọng điệu trào phúng:
|
Giọng điệu |
Dấu hiệu nhận biết |
|
Hài hước |
Đùa cợt nhẹ nhàng cùng những yếu tố khác lạ phóng túng, phá vỡ các khuôn khổ quen thuộc |
|
Mỉa mai, châm biếm |
Tạo ra những yếu tố vô lí hoặc thiếu logic, đảo lộn trật tự thông thường |
|
Đả kích |
thường mang giọng điệu phủ nhận gay gắt đối tượng, hình thức ngôn từ mang tính “mắng chửi” quyết liệt, có phần suồng sã, thô mộc |
- "Tiếng cười tào phúng” trong sáng tác văn học là nguyên tắc phản ánh nghệ thuật với tính chất hóm hỉnh, sâu cay, châm biếm.
- Tiếng cười trào phúng thường xuất hiện khi tác giả muốn chỉ trích, mỉa mai một vấn đề, nhân vật nào đó.
- Thủ pháp trào phúng có thể kể tới như: phóng đại, đối lập, nghịch ngữ, mỉa mai,…
- Thông qua tiếng cười trào phúng, người viết có thể thể hiện tư tưởng, quan điểm, lên tiếng phê phán các vấn đề tồn đọng một cách chân thực và sâu sắc nhất.
Trong khi đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Trong khi đọc trang 11 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Chú ý cách giới thiệu về sự kiện qua những chi tiết cụ thể và các yếu tố hé lộ giọng điệu trần thuật chính.
Xem lại mở đầu của đoạn trích
Cách 1
Từ những chi tiết cụ thể trong đoạn đầu của đoạn trích, ta thấy rằng tác giả đã giới thiệu sự kiện xảy ra một cách trực tiếp
- Không gian, địa điểm: Sân quần Rollandes Varreau của Hà thành bữa ấy đã ghi được một chỗ rẽ ngoặt cho lịch sử thể thao.
→ Một sự kiện bất ngờ trước đây chưa từng có, gây chấn động đến bất ngờ có thể làm thay đổi lịch sử của nền thể thao nước nhà.
- Con người:
+ “Tuy giá vé vào cửa là ba đồng hạng bét, số công chúng sáng hôm ấy, cũng trên ba nghìn”: Dù giá vé rất cao nhưng vẫn rất nhiều người đổ xô nhau đến xem sự kiện thể thao này.
+ “rất nhiều người hâm mộ vì đến chậm, không mua được vé, bèn hóa ra phẫn uất và chết một cách rất thể thao, nghĩa là tự tử dần bằng thuốc phiện không có giấm thanh hút vào phổi”: Miêu tả quang cảnh nơi sân quần đang khá hỗn loạn bởi đam mê của người hâm mộ.
+ Cụm từ “chết một cách rất thể thao”: Tưởng chừng như đang ca ngợi tinh thần của người hâm mộ nhưng thực chất là một cách miêu tả đầy châm biếm mỉa mai của tác giả. Thể hiện sự thái quá của người hâm mộ khi họ dùng thuốc phiện để quên đi sự tiếc nuối ấy.
→ Từ những chi tiết thể hiện cách giới thiệu về sự kiện, tác giả đã cho ta thấy đây là một khung cảnh rất đỗi hỗn loạn và cũng là một khung cảnh đầy nghịch lí, cách xây dựng khung cảnh này có tác dụng:
- Giúp người đọc có ấn tượng ban đầu về sự kiện trong tác phẩm
- Kích thích sự hứng thú, tò mò để tự đặt ra câu hỏi liệu đây là sự kiện gì mà có thể tạo ra bước ngoặt cho lịch sử thể thao?
- Miêu tả khung cảnh, nhà văn sử dụng những ngôn từ có yếu tố châm biếm, mỉa mai xen lẫn một chút cường điệu để phê phán thái độ cũng như cách hành xử của những người tham gia xem trận đấu này → giọng điệu trần thuật chính của tác phẩm là giọng điệu trần thuật nhưng đậm chất trào phúng.
- Không gian: Sân quần Rollandes Varreau → Một sự kiện bất ngờ trước đây chưa từng có, gây chấn động đến bất ngờ và có thể làm thay đổi lịch sử của nền thể thao nước nhà.
- Con người:
+ "Tuy giá vé vào cửa là ba đồng hạng bét, số công chúng sáng hôm ấy, cũng trên ba nghìn”: Mặc dù giá vé rất cao những nhiều người vẫn đổ xô nhau để mua vé sự kiện.
+ "rất nhiều người hâm mộ vì đến chậm, không mua được vé, bèn hóa ra phẫn uất và chết một cách rất thể thao, nghĩa là tự tử dần bằng thuốc phiện không có giấm thanh hút vào phổi”: Quang cảnh sân quần hỗn loạn bởi sự náo nhiệt của người hâm mộ.
→ Từ những chi tiết thể hiện cách giới thiệu về sự kiện, tác giả đã cho thấy một khung cảnh hỗn loạn, nực cười. Cách xây dựng không gian này có tác dụng: Tạo ấn tượng, hứng thú, sự tò mò cho người đọc.
→ Giọng điệu trần thuật chính của tác phẩm là giọng điệu trần thuật (tự sự) nhưng đậm chất trào phúng.
Trong khi đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Trong khi đọc trang 11 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Câu văn này có thể gợi lên ấn tượng gì về nhân vật Xuân Tóc Đỏ?
Tập trung đọc kĩ câu văn để đưa ra miêu tả về nhân vật và rút ra nhận xét
Cách 1
- Đưa ra một loạt những cái tên đã thua giải quần vợt trong trận đấu lịch sử ấy. Và họ đều hiểu rằng nếu không ghi lấy một bàn thắng thì danh dự của gia đình này sẽ mất hết.
- Ngay trong lúc dầu sôi lửa bỏng ấy thì vẫn còn một nhân vật tên Xuân, anh ta được xuất hiện trong lời giới thiệu của cô Tuyết: “kêu rằng cái phần danh dự của gia đình cũng còn có cơ cứu chữa được, vì mọi người còn hi vọng vào Xuân”.
→ Xuân Tóc Đỏ mặc dù không được tác giả giới thiệu một cách trực tiếp mà chỉ xuất hiện gián tiếp qua lời kể của nhân vật khác nhưng ta có thể thấy mọi người đều đang rất mong chờ, hi vọng và trao trọn niềm tin cho nhân vật này.
→ Đây là một nhân vật có quyền lực, tài giỏi vô cùng nên mới được trao niềm tin để cứu vớt lại danh dự của một gia đình.
Ấn tượng về nhân vật Xuân Tóc Đỏ: đáng tin cậy, chỗ dựa vào lúc nguy cấp nhất.
Câu văn: Tuyết cố làm cho ông bố đỡ buồn, kêu rằng cái phần danh dự của gia đình cũng còn có cơ cứu chữa được, vì mọi người còn hi vọng vào Xuân
→ Xuân không hiện lên một cách trực tiếp mà thông qua lời của cô Tuyết.
→ Xuân trong cách kể của cô Tuyết hiện lên là một người tài giỏi, là niềm hi vọng sẽ đem lại chiến thắng trong trận đấu.
Trong khi đọc 3
Trả lời Câu hỏi 3 Trong khi đọc trang 11 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Người kể chuyện đã miêu tả chân dung các nhân vật bằng giọng điệu như thế nào?
Tập trung đọc kĩ câu văn để thấy cách tác giả miêu tả chân dung nhân vật bằng giọng văn như thế nào.
Cách 1
- Người kể chuyện đã miêu tả các nhân vật bằng giọng điệu trào phúng, hài hước
+ Người kể chuyện sử dụng các từ ngữ mang tính biểu cảm hình tượng để tạo ra một hình ảnh sống động về những người ngồi trên khán đài.
+ Cách diễn đạt của người kể chuyện là sáng tạo và có chút hài hước, như mô tả vua Xiêm đội cái mũ bản xứ trông như một cái tháp cao, biểu tượng cho đất nước có triệu con voi
→ cách mô tả này giúp tăng cường tính chất hấp dẫn và sống động của câu chuyện, tăng tính gợi hình, gợi cảm.
Giọng điệu: khách quan
- Giọng điệu chủ yếu được sử dụng ở đây là giọng điệu hài hước, châm biếm:
+ Người kể chuyện sử dụng hàng loạt từ ngữ mang tính biểu cảm cao để phác họa hình ảnh sống động về những người ngồi trên khán đài.
+ Cách diễn đạt của người kể chuyện còn pha chút hài hước khi miêu tả các vị quan lớn với trang phục lộng lẫy, có thể coi là "lồng lộn”.
→ Cách mô tả này giúp tăng cường tính chất hấp dẫn và sống động của câu chuyện, tăng tính gợi hình, gợi cảm, tạo hứng thú cho người đọc.
Trong khi đọc 4
Trả lời Câu hỏi 4 Trong khi đọc trang 12 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Đoạn văn cho thấy điều gì về bản chất của cuộc bài binh bố trận được nhà nước thuộc địa triển khai trước một sự kiện chính trị quan trọng.
Tập trung đọc kĩ đoạn văn để thấy những gì tác giả muốn nhắc đến thông qua sự kiện này.
Cách 1
- Đoạn văn cho thấy cuộc bài binh bố trận này bản chất là một sự sắp đặt sẵn để thể hiện sự nhường nhịn, tôn kính của một nước thuộc địa trước nước lớn. Tất cả đã được sắp xếp để hai quán quân nước lớn chiến thắng tuy nhiên lại có sự hỗn loạn:
+ Dường như, việc tìm ra hai quán quân bí mật của cuộc thi làm nổi bật một vấn đề nghiêm trọng và khẩn cấp trong trận đấu này bởi vì nếu hai quán quân nước lớn không thắng sẽ tạo ra một làn sóng nguy hiểm cho nước nhà.
+ “Và Tổng cục kết luận rằng đó chính là một sự phá hoãng, một cuộc phản trắc, một vố chơi xỏ lại Tổng cục, cũng như cái thói, cái thông bệnh của những nhà thể thao có danh tiếng xưa nay”: Sự việc này không chỉ gây sốc và ngạc nhiên cho người hâm mộ mà còn tạo ra tình trạng hoang mang và lo ngại trong xã hội. Điều này có thể thấy qua sự nhốn nháo lên của làng thể thao.
+ Cuối cùng, để giải quyết tình huống khẩn cấp này và cứu chữa sự sai hẹn trước công chúng Tổng cục mời quán quân Xiêm La đấu với Xuân Tóc Đỏ. → Một cố gắng của nhà nước thuộc địa để làm dịu bớt tình trạng hỗn loạn và đưa ra giải pháp giải quyết thông qua giải trí và thể thao.
Thể hiện bản chất của việc sử dụng quyền lực và ảnh hưởng để kiểm soát, tác động đến quần chúng.
- Đoạn văn cho thấy cuộc bài binh bố trận này bản chất là một sự sắp đặt sẵn để thể hiện sự nhường nhịn, tôn kính của một nước thuộc địa trước nước lớn. Tất cả đã được sắp xếp để hai quán quân nước lớn chiến thắng tuy nhiên lại có sự hỗn loạn:
+ Hai quán quân bí mật mất tích là một vấn đề nghiêm trọng. Bởi, nếu nước lớn không thắng sẽ tạo ra làn sóng nguy hiểm cho nước nhà.
+ Cách giải quyết tình huống: mời quán quân Xiêm La đấu với Xuân Tóc Đỏ. Cách giải quyết này nhằm làm dịu bớt tình trạng hỗn loạn và đưa ra phương án giải quyết thông qua thể thao, giải trí.
Trong khi đọc 5
Trả lời Câu hỏi 5 Trong khi đọc trang 13 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Lí do sự hài lòng của các đối tượng tham gia sự kiện đã được diễn tả như thế nào?
Tập trung vào các từ ngữ miêu tả cảm xúc, trạng thái của đối tượng tham gia sự kiện
Cách 1
Mặc dù Hải, Thụ và Xuân công chúng đã biết được tài năng trước đó tuy nhiên sự xuất hiện của Luang Praba Hol, người chưa ai biết đến tài năng của ông đã tạo ra một sự mới mẻ và kích thích bởi vì công chúng sẽ luôn có xu hướng mong đợi sự đổi mới và khám phá.
- Tổng cục chỉ đề cử Xuân “là một người chưa chiếm quán quân năm nào, thì đó chính là một cử động kiêu ngạo rất kín đáo vậy”. Việc này thể hiện sự tôn trọng đối thủ và linh hoạt của Tổng cục, nước bạn cũng sẽ hài lòng.
- Ông Văn Minh, ông bầu sung sướng vì người của mình được đại diện cho Hà Thành để giữ cái danh dự cho Tổ quốc, trước nhà vô địch Xiêm vì như vậy sẽ làm tăng danh dự cho bản thân.
Vì cho rằng sự Tổng cục không đề cử Hải và Thụ mà chỉ bắt Xuân là một người chưa chiếm quán quân năm nào, thì đó chính là một cử động kiêu ngạo rất kín đạo vậy.
- Sự hào hứng của người đến xen với Luang Brabahol – nhà quán quân Xiêm La.
- Đề cử Xuân tham gia đấu với quán quân Xiêm La chứ không phải Hải và Thụ "chính là một cử động kiêu ngạo rất kín đáo”. Việc này thể hiện sự tôn trọng đối thủ và sự linh hoạt của Tổng cục, đem tới sự hài lòng cho nước bạn.
- Ông Văn Minh, ông bầu vô cùng sung sướng vì người của ông được đại diện cho Hà thành để giữu cái danh dự cho Tổ quốc, trước nhà vô địch Xiêm.
Trong khi đọc 6
Trả lời Câu hỏi 6 Trong khi đọc trang 13 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Sự cường điệu trong cách miêu tả phản ứng của vua Xiêm đem lại hiệu quả nghệ thuật gì?
Tập trung vào các từ ngữ miêu tả cảm xúc, trạng thái, biểu cảm cũng như hành động của vua Xiêm để rút ra hiệu quả nghệ thuật.
Cách 1
- Sự cường điệu trong cách miêu tả phản ứng của vua Xiêm đã đem lại một số hiệu quả nghệ thuật như sau:
+ Cảm xúc:
Tác giả đã sử dụng từ ngữ mang tính biểu cảm cao để miêu tả cảm xúc của vua Xiêm như “lộ ra mặt rồng tất cả sự thịnh nộ của vị thiên tử thế Thiên hành đạo” → Thể hiện rõ nét cơn thịnh nộ của vua Xiêm khi đứng trước bàn thắng của Xuân Tóc Đỏ.
Các tính từ thể hiện cảm xúc như "thịnh nộ,” "băn khoăn,” "lôi thôi,” và "lợi hại” đều mang lại một cảm giác mạnh mẽ về tâm trạng và cảm xúc của vua Xiêm. → Cách sử dụng từ ngữ này giúp tạo nên một không khí căng thẳng và quan trọng trong tình huống đấu đỉnh điểm.
+ Hành động:
“Vua Xiêm tức thì lôi trong túi áo ra cái bản đồ Ấn Ðộ Chi Na do chính phủ Xiêm vẽ lại”: Cơn giận đã lên đến đỉnh điểm và hành động này chính là sự cảnh cáo, sự đe dọa rằng nếu Xiêm thua thì sẽ không để yên.
→ Cách miêu tả sự tức giận phù hợp với uy quyền của một nhà vua.
→ Cách miêu tả cảm xúc của vua Xiêm một cách cường điệu không chỉ tái hiện cảm xúc tức giận đến cao độ của nhà vua mà tác giả còn cho chúng ta thấy được sự phức tạp của nền chính trị, ngoại giao lúc bấy giờ.
Thể hiện biểu cảm lố bịch, gây tiếng cười cho một vị vua đứng đầu một nước.
Hiệu quả nghệ thuật:
- "đức vua Xiêm đã lộ ra mặt rồng tất cả sự thịnh nộ của vị thiên tử thế thiên hành đạo ở cái nước có hàng triệu con voi”: diễn tả sự tức giận tột cùng của vua Xiêm.
- Các tính từ thể hiện cảm xúc như "thịnh nộ”, "băn khoăn”, "lôi thôi” và "lợi hại: diễn tả tâm trạng tức giận của vua Xiêm và góp phần tạo nên không khí căng thẳng cho trận đấu.
- Vua Xiêm tức giận "lôi trong túi áo ra một cái bản đồ Ấn Độ Chi Na do chính phủ Xiêm vẽ lại”, rồi "Ngài ngắm nghĩa cái bản đồ mà không nhìn ra cuộc đấu nữa”. Cùng với đó là những tiếng thì thái "La guerre! La guerre!”.
Trong khi đọc 7
Trả lời Câu hỏi 7 Trong khi đọc trang 14 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Các quan chức nhà nước có động thái gì nhằm cứu vãn tình hình? Các động thái đó có tính chất khôi hài như thế nào?
Đọc kĩ đoạn văn, xác định các động thái của quan chức nhà nước để thấy sự khôi hài trong đó.
Cách 1
- Để cứu vãn tình hình, các quan chức nhà nước đã có những động thái như sau:
+ Ông Giám đốc chính trị Đông Dương sau khi tai nghe một hiệu lệnh của quan Toàn quyền, tức thì bỏ khán đài, chạy xuống đi tìm ông bầu của Xuân Tóc Đỏ và thủ thỉ vào tai rằng bảo Xuân Tóc Đỏ hãy nhường quán quân Xiêm vì đây là một việc hệ trọng, có liên quan đến vận mệnh của đất nước.
+ Đánh mạnh vào tâm lí của ông bầu Văn Minh, “tuy mất đi cái danh dự thắng cuộc, các ngài sẽ được chính phủ bù lại cho những cái khác một cách rất hậu hĩ!”, hay “ Nếu An Nam thắng Xiêm La về quần vợt thì thế nào cũng có nạn chiến tranh”.
- Các động thái của quan chức nhà nước có tính chất khôi hài như sau:
+ Các động thái của quan chức nhà nước là hành động khiến người đọc không thể ngờ tới bởi vì trong một tình huống khẩn cấp, không nghĩ một quan chức lại có thể bỏ khán đài để đi tìm một ông bầu bàn chuyện nhường bàn thắng.
+ Các đoạn đối thoại có tính chất hài hước, trong đó nhân vật như ông Văn Minh rất ngây ngô, khó hiểu khi nghe lời đề xuất của Ông Giám đốc chính trị Đông Dương vì nó quá vô lí.
+ Trong đoạn này tác giả đã sử dụng ngôn ngữ để châm biếm và mỉa mai những hành động của quan chức, tạo ra một bức tranh hài hước và mỉa mai về tình hình cứu quốc. Các quan chức coi trận đấu này là việc liên quan đến vận mệnh của quốc gia. Sử dụng các từ ngữ mang tính nguy hiểm cấp bách như “tránh cho bách tính lương dân cái nạn núi xương, sông máu” để gia tăng sự nguy hiểm, thúc ép ông Văn Minh bắt Xuân phải nhường.
→ Cứu vãn tình hình bằng phương án nhường đối thủ, đây là một lối suy nghĩ hèn nhát, thiển cận của các quan chức lúc đó.
- Động thái nhằm cứu vãn tình hình: đi tìm Xuân Tóc Đỏ nhờ thua quân Xiêm
- Tình khôi hài: nịnh nọt vì sợ quân Xiêm kéo quân sang trả thù
Để cứu vãn tình hình, các quan chức nhà nước đã có các động thái sau:
- Ông Giám đốc chính trị Đông Dương sau khi tai nghe một hiệu lệnh của quan Toàn quyền, tức thì bỏ khán đài, chạy xuống đi tìm ông bầu của Xuân Tóc Đỏ và thủ thỉ vào tai rằng bảo Xuân Tóc Đỏ hãy nhường quán quân Xiêm vì đây là một việc hệ trọng, có liên quan đến vận mệnh của đất nước.
- Đánh mạnh vào tâm lí của ông bầu Văn Minh, “tuy mất đi cái danh dự thắng cuộc, các ngài sẽ được chính phủ bù lại cho những cái khác một cách rất hậu hĩ!”, hay “ Nếu An Nam thắng Xiêm La về quần vợt thì thế nào cũng có nạn chiến tranh”.
Tính chất khôi hài được thể hiện:
- Trong tình huống khẩn cấp, quan chức nhà nước bỏ khán đài để đi bàn chuyện nhường bàn thắng.
- Ông Văn Minh trong các cuộc đối thoại thường rất ngây ngô, luôn cảm thấy khó hiểu khi nghe lời đề xuất của ông Giám đốc chính trị Đông Dương vì cảm thấy nó quá vô lý.
→ Để chiến thắng, quan chức nhà nước đã chọn phương án yêu cầu đối thủ nhường, đây là một lối suy nghĩ hèn nhát, thiển cận.
Trong khi đọc 8
Trả lời Câu hỏi 8 Trong khi đọc trang 15 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Nhịp điệu trần thuật ở đoạn này có điểm gì đáng chú ý?
Đọc kĩ đoạn văn, câu văn, cách ngắt nghỉ để xác định nhịp điệu trần thuật
Nhịp điệu trần thuật trong đoạn này là nhịp điệu nhanh, gấp gáp trên khán đài trong thời gian ngắn. Cách trần thuật ấy làm nổi bật không khí căng thẳng đến nghẹt thở khi tỉ số của hai tuyển thủ đang cận kề nhau và chỉ còn một bàn quyết định ấy thế mà lại để thua. Cách trần thuật còn tăng thêm sự kịch tính, tạo sự hồi hộp cho độc giả theo dõi.
Nhịp điệu trần thuật nhanh, thể hiện sự gấp gáp, lo lắng, sợ hãi trước sự đe dọa của quân Xiêm La
Nhịp điệu trần thuật trong đoạn văn nay nhanh, gấp gáp. Nhịp điệu đó giúp nhà văn làm làm nổi bật không khí căng thẳng, kịch tính, tạo sự hồi hộp cho độc giả theo dõi.
Trong khi đọc 9
Trả lời Câu hỏi 9 Trong khi đọc trang 16 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Bạn có liên tưởng gì đến thực tế thường diễn ra sau một sự kiện thể thao hay văn hóa mà bạn được biết?
Liên tưởng đến một sự kiện thể thao hoặc văn hóa mình đã từng thấy hoặc biết, nhớ lại những gì thực tế nhất sau sự kiện đó
Cách 1
+ Sau một sự kiện thể thao, văn hóa công chúng sẽ thường thảo luận rất sôi nổi về các vấn đề liên quan.
+ Các ý kiến thảo luận rất đa dạng, có người khen và có người chê.
+ Những sự kiện lớn thường mở ra cơ hội để thảo luận về các vấn đề quan trọng trong xã hội hoặc là cơ hội để nhân vật tham dự làm bàn đạp quảng bá hình ảnh cá nhân.
Tình hình thực tế thường diễn ra sau một sự kiện thể thao chính là phỏng vấn vận động viên sau trận đấu.
Có thể liên tưởng đến:
+ Những cuộc thảo luận diễn ra sau mỗi trận đấu thể thao. Ở đây, có cả những lời khen và những lời chê bai.
+ Quảng bá hình ảnh tại các sự kiện lớn.
Trong khi đọc 10
Trả lời Câu hỏi 10 Trong khi đọc trang 16 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Cách xưng hô của nhân vật Xuân Tóc Đỏ có gì đáng chú ý?
Đọc kĩ đoạn văn, chú ý vào cách xưng hô của Xuân với công chúng và đại từ nhân xưng và nhân vật này tự gọi mình để từ đó ta thấy đây là con người như thế nào
Cách 1
Advertisements (Quảng cáo)
- Xuân Tóc Đỏ gọi quần chúng bằng những cái tên như “Quần chúng nông nổi” và gọi là ‘mi” và hắn tự xưng “ta”
→ Cách gọi này cho thấy Xuân Tóc Đỏ coi thường quần chúng, tự coi mình là thượng đẳng, là bề trên, là một nhân vật cao cao tại thượng.
→ Cách xưng hô cho thấy tính cách trịch thượng, tự kiêu, tự đại của Xuân Tóc Đỏ.
Cách xưng hô: công chúng - ta; mi - ta → cách xưng hô “trịch thượng của một bậc vĩ nhân”
- Xuân Tóc Đỏ xưng "ta”, gọi công chúng là "quần chúng nông nổi”, "mi”
→ Cách gọi này cho thấy Xuân Tóc Đỏ coi thường quần chúng, coi mình là thượng đẳng, là bề trên, là một nhân vật cao cao tại thượng.
Trong khi đọc 11
Trả lời Câu hỏi 11 Trong khi đọc trang 16 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Những ghi chú trong ngoặc đơn có ý nghĩa nghệ thuật như thế nào?
Đọc kĩ các ghi chú trong ngoặc đơn để từ đó rút ra ý nghĩa nghệ thuật.
Cách 1
- Những ghi chú trong ngoặc đơn có thể được xem xét như một yếu tố nghệ thuật để tăng cường sự chân thật và sâu sắc trong một đoạn văn đặc biệt là đoạn văn miêu tả một nhân vật diễn thuyết:
+ Những ghi chú trong ngoặc đơn có thể là cách diễn đạt tâm lý và tâm trạng của nhân vật. Nó giúp độc giả hoặc người nghe cảm nhận được những suy nghĩ, cảm xúc và tư duy tư nhân vật đang trải qua.
(nó vỗ vào ngực) - Tự cao, tự mãn, đề cao bản thân
(nó đấm tay xuống không khí) - Thể hiện sự kiên định
(nó giơ cao tay lên) - Thể hiện sự quyết tâm
+ Ngoài ra nó còn giúp kiểm soát nhịp điệu của đoạn văn, sử dụng để tạo điểm nhấn, gây sự chú ý.
Những ghi chú trong ngoặc đơn chính là sử dụng biện pháp nghệ thuật chêm xen -> mục đích là tăng thêm tính chi tiết cho hành động, lời nói của nhân vật.
- Những ghi chú trong ngoặc đơn có thể được xem xét như một yếu tố nghệ thuật để tăng cường sự chân thật và sâu sắc trong một đoạn văn đặc biệt là đoạn văn miêu tả một nhân vật diễn thuyết:
+ Những ghi chú trong ngoặc đơn có thể là cách diễn đạt tâm lý và tâm trạng của nhân vật. Nó giúp độc giả hoặc người nghe cảm nhận được những suy nghĩ, cảm xúc và tư duy tư nhân vật đang trải qua.
(nó vỗ vào ngực) – tự cao
(nó đấm tay xuống không khí) – kiên định
(nó giơ cao tay lên) – quyết tâm
+ Tạo nên điểm nhấn, gây sự chú ý trong câu văn.
Trong khi đọc 12
Trả lời Câu hỏi 12 Trong khi đọc trang 17 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Có thể dùng những từ ngữ gì để khái quát lại tính chất phản ứng của đám đông được thể hiện qua đoạn này?
Đọc đoạn văn xác định bối cảnh, cách phản ứng của đám đông để rút ra từ ngữ khái quát
Cách 1
- Các từ ngữ để khái quát lại tính chất phản ứng của đám đông: Đồng tình, ngưỡng mộ, hân hoan
→ Đám đông đã bị tài hùng biện xảo trá của Xuân Tóc Đỏ thao túng.
Có thể dùng những từ ngữ để khái quát về phản ứng của đám đông trong đoạn: nhốn nháo, ngu dốt, cả tin.
Các từ ngữ có thể được dùng để khái quát về tính chất phản ứng của đám đông: ngưỡng mộ, hân hoan, hào hứng.
Sau khi đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 18 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Tóm tắt sự việc chính được kể trong đoạn trích Xuân Tóc Đỏ cứu quốc bằng một sơ đồ phù hợp
Đọc kĩ văn bản và tóm tắt lại các sự kiện chính
Vua Xiêm tới Bắc Kỳ => Xuân Tóc Đỏ đăng kí tham gia thi quần vợt => dùng thủ đoạn để thắng => Vào chung kết với quán quân Xiêm => Nhận lệnh “phải thua” => Cơ hội ngụy biện “hi sinh vì nghĩa lớn” => Đám đông tung hô “anh hùng cứu quốc”, vĩ nhân dân tộc.
Sau khi đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 18 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Xác định ngôi kể, điểm nhìn được nhà văn lựa chọn và ý nghĩa của ngôi kể, điểm nhìn ấy trong việc làm sáng tỏ bản chất hiện thực theo khám phá quan niệm của ông.
Đọc đoạn trích và xác định xem người kể ở đây là nhân vật hay một người khác chứng kiến câu chuyện từ đó rút ra ý nghĩa trong quan niệm sáng tác của nhà văn Vũ Trọng Phụng
Cách 1
- Nhà văn đã dùng ngôi kể thứ ba để kể lại toàn bộ sự việc, hóa thân thành người chứng kiến toàn bộ câu chuyện
- Tác dụng:
+ Ngôi kể thứ ba cho phép tác giả có cái nhìn chân thực và toàn diện về các sự kiện và nhân vật trong câu chuyện, đối với đoạn trích, ngôi kể này đã khắc họa lên sự thối nát của xã hội Đương thời thông qua các nhân vật. Đó là sự đểu cáng của Xuân, sự hèn nhát của các quan chứng nhà nước. Điều này giúp độc giả có cái nhìn tổng quan, không bị giới hạn bởi suy nghĩ hay cảm xúc của một nhân vật cụ thể, đánh giá được hiện thực mà nhà văn muốn phơi bày.
+ Ngôi kể thứ ba mở rộng khả năng của tác giả để thay đổi góc nhìn và chuyển đổi giữa các nhân vật. Điều này giúp độc giả hiểu rõ hơn về nhiều ý kiến, tâm trạng và suy nghĩ của các nhân vật. Trong đoạn trích, nhà văn đã cho độc giả thấy được diễn biến tâm trạng bực tức của Vua Xiêm khi tuyển thủ của mình sắp thua, sự lo lắng hớt hải của quan chức nhà nước cho đến sự khó hiểu của ông Văn Minh, tất cả đều được khắc họa rõ nét.
- Bên cạnh đó, nhà văn sử dụng điểm nhìn toàn tri để diễn tả lại sự việc, đó là điểm nhìn khi người kể chuyện dùng ngôi thứ ba để kể nhưng họ biết nhiều hơn nhân vật, biết tất cả mọi điều.
- Tác dụng:
+ Việc sử dụng điểm nhìn toàn tri cho phép tác giả mô tả và đánh giá hiện thực từ nhiều góc độ từ đó phê phán và chỉ ra những vấn đề xã hội xuất hiện trong xã hội đương thời. Trong thời kì này “Cũ mới tranh nhau”, “Á - Âu xáo trộn” khiến cuộc sống lúc bấy giờ giống như một mớ hỗn độn tạp nham mà tác giả cho rằng đó là “cái xã hội đen tối, thối nát”. Điểm nhìn toàn tri sẽ giúp nhà văn vạch trần những mảng tối trong hiện thực đồng thời thể hiện sự khinh bỉ đối với xã hội lúc bấy giờ.
+ Điểm nhìn toàn tri giúp tác giả tránh được sự thiên lệch và chủ quan trong việc diễn đạt ý kiến. Điều này tạo ra một cái nhìn khách quan và đồng thời giúp độc giả tự tìm hiểu và đánh giá về hiện thực
- Ngôi kể thứ ba - người kể chuyện hàm ẩn => ý nghĩa: người kể đứng ngoài câu chuyện, dẫn dắt người đọc theo từng tình tiết câu chuyện nhưng vẫn lồng ghép để bộc lộ được tư tưởng, quan niệm của nhà văn.
- Điểm nhìn trần thuật: Khách quan dựa theo cái nhìn của một người bên ngoài => ý nghĩa: để thể hiện được giọng điệu châm biếm, đả kích của nhà văn.
- Ngôi kể: Nhà văn đã dùng ngôi kể thứ ba để kể lại toàn bộ sự việc, hóa thân thành người chứng kiến toàn bộ câu chuyện.
- Tác dụng:
+ Giúp tác giả có cái nhìn chân thực và toàn diện về các sự kiện và nhân vật trong câu chuyện => Khắc họa sự thối nát của xã hội đương thời: sự đểu cáng của Xuân; sự hèn nhát của quan chức nhà nước.
+ Mở rộng khả năng của tác giả để thay đổi góc nhìn và chuyển đổi giữa các nhân vật. Điều này giúp độc giả hiểu rõ hơn về tâm trạng, suy nghĩ, tính cách của các nhân vật => Tâm trạng bức xúc của Vua Xiêm; thái độ lo lắng, bất an của quan chức nhà nước; thái độ ngơ ngác của ông Văn Minh.
- Điểm nhìn: Nhà văn sử dụng điểm nhìn toàn tri để diễn tả và khắc họa lại sự việc.
- Tác dụng:
+ Cho phép tác giả mô tả và đánh giá hiện thực từ nhiều góc độ, từ đó chỉ ra và phê phán những vấn đề xã hội xuất hiện trong xã hội đương thời,
+ Điểm nhìn toàn tri giúp tác giả tránh được sự thiên lệch và chủ quan trong việc diễn đạt ý kiến. Điều này tạo ra một cái nhìn khách quan và đồng thời giúp độc giả tự tìm hiểu và đánh giá về hiện thực.
Sau khi đọc 3
Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 18 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Theo bạn, tình huống nào đóng vai trò quan trọng nhất trong việc tạo nên kịch tính và bước ngoặt toàn bộ sự kiện được kể trong đoạn trích. Hãy phân tích tính chất của tình huống đó
Chọn ra tình huống cao trào, gây bất ngờ, là nguyên nhân dẫn đến một loạt các sự kiện không ngờ đến
Cách 1
Tình huống đóng vai trò quan trọng nhất trong việc tạo nên kịch tính và bước ngoặt toàn bộ sự kiện được kể trong đoạn trích đó là tình huống Xuân Tóc Đỏ đánh thua bàn cuối.
- Sau khi nghe ông Văn Minh nói “Thua đi! Nhường đi! Được thì chết! Chiến tranh!”, “Xuân lốp một cái sang bên địch, lại bắn bổng lên không khí rồi rơi vào hàng rào găng!”. Kết quả thảm khốc 7 - 9 ấy làm cho mấy nghìn con người la ó rầm rĩ để tỏ sự thất vọng công cộng. Bởi:
+Xuân Tóc Đỏ không chỉ là một tay vợt mà còn là một biểu tượng quốc gia, được công chúng đặt niềm tin và hy vọng. Việc thất bại trong trận đấu quan trọng như vậy chắc chắn sẽ tạo ra một cảm giác thất vọng và bất mãn lớn trong lòng công chúng.
+Phản ứng của công chúng sau trận đấu, như những lời la ó và gọi tên, cho thấy sự thất vọng và sự chấp nhận không tốt từ phía người hâm mộ.
+Tuy nhiên, đây cũng là một sự kiện để Xuân Tóc Đỏ được công chúng chú ý, từ đó hắn sẽ tương kế tựu kế, điều hướng công chúng tôn thờ hắn khi biết rằng kết quả cuối cùng là vì quốc gia.
→ Đây là một tình huống khiến cho cả khán giả trong đoạn trích và khiến cả người đọc bất ngờ khi không ai nghĩ rằng trong giờ phút cuối cùng, giây phút quyết định để đem bàn thắng về cho Hà thành mà Xuân lại để vụt mất và đằng sau bàn thua ấy lại có nhiều nguyên nhân sâu xa.
- Tình huống đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên kịch tính là khi Xuân Tóc Đỏ chơi xấu 2 ông quán quân thật để được tham gia thi đấu với ông quán quân Xiêm.
- Phân tích: chính vì Xuân là một kẻ lưu manh, thủ đoạn nên muốn gây ấn tượng với nhà ông Văn Minh thì hắn phải sử dụng mưu, sau khi thành công vào được chung kết với quán quân Xiêm. Từ đó mới dẫn đến chuỗi tình huống sau và cuối cùng hắn được tung hô là người “anh hùng cứu quốc”.
Theo tôi, tình huống đóng vai trò quan trọng nhất trong việc tạo nên kịch tính và bước ngoặt toàn bộ sự kiện được kể trong đoạn trích là tình huống Xuân Tóc Đỏ đánh thua bàn cuối: Sau khi nghe ông Văn Minh nói “Thua đi! Nhường đi! Được thì chết! Chiến tranh!”, “Xuân lốp một cái sang bên địch, lại bắn bổng lên không khí rồi rơi vào hàng rào găng!”. Kết quả thảm khốc 7 - 9 ấy làm cho mấy nghìn con người la ó rầm rĩ để tỏ sự thất vọng công cộng.
Bởi:
+ Xuân Tóc Đỏ không chỉ là một tay vợt mà còn là một biểu tượng quốc gia, được công chúng đặt niềm tin và hy vọng. Việc thất bại trong trận đấu quan trọng như vậy chắc chắn sẽ tạo ra một cảm giác thất vọng và bất mãn lớn trong lòng công chúng.
+ Phản ứng của công chúng sau trận đấu, như những lời la ó và gọi tên, cho thấy sự thất vọng và sự chấp nhận không tốt từ phía người hâm mộ.
+ Tuy nhiên, đây cũng là một sự kiện để Xuân Tóc Đỏ được công chúng chú ý, từ đó hắn sẽ tương kế tựu kế, điều hướng công chúng tôn thờ hắn khi biết rằng kết quả cuối cùng là vì quốc gia.
=> Sự đối nghịch giữa trạng thái của khán giả trước và sau khi nghe Xuân Tóc Đỏ nói chuyện đã khiến cho tình huống trở nên thú vị bởi tính chất bất ngờ. Từ một kẻ bị mắng chửi với những từ ngữ đầy thất vọng, giờ đây Xuân lại được tung hô, là một anh hùng của nước nhà.
Sau khi đọc 4
Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 18 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Phân tích nét đặc sắc của cảnh Xuân Tóc Đỏ hùng biện trước công chúng. Những ghi chú được đặt trong ngoặc đơn của người kể chuyện gợi cho bạn liên tưởng đến thể loại văn học nào có đặc điểm hình thức tương tự?
Chú ý đọc kĩ xem cách Xuân Tóc Đỏ diễn thuyết có gì khác với người thường, gợi nhớ đến các thể loại có ghi chú được đặt trong dấu ngoặc đơn thể hiện mong muốn, suy nghĩ của người viết hoặc nhấn mạnh cho tình cảm, trạng thái cho nhân vật
Cách 1
- Những nét đặc sắc trong cách Xuân Tóc Đỏ hùng biện trước công chúng:
+ Hắn sử dụng nghệ thuật diễn thuyết thành thạo, nghệ thuật này đã thuyết phục và làm thay đổi mạnh mẽ quan điểm của công chúng như đánh vào tâm lí cứu quốc “Hỡi công chúng! Mi chưa hiểu rõ những lẽ cực kì to tát nó khiến ta phải nhường cho nhà vô địch Xiêm La”. Anh ta đề cập đến những hậu quả của một xung đột Việt – Xiêm và nhấn mạnh rằng cuộc chiến sẽ kéo theo nạn đói và thảm họa cho nhân loại.
+ Xuân Tóc Đỏ sử dụng những ngôn từ mạnh mẽ để tạo ra ấn tượng mạnh mẽ như xưng “ta”, gọi “Mi”, tự nhận mình là “người xả thân cứu nước”...
+ Xuân Tóc Đỏ tỏ ra có lòng hy sinh cao thượng khi từ chối danh vọng cá nhân để đóng góp vào việc tiến bộ của tổ quốc và duy trì hoà bình thế giới. Điều này tạo ra hình ảnh anh ta như một nhà lãnh đạo tận tụy và có tầm quan trọng. “Mi đã biết đâu cáu lòng hi sinh cao thượng vô cùng..”, “điểm cốt yếu của người xả thân cứu nước không phải chỉ nghĩ đến mình…”.
→ Công chúng đáp lại bằng sự cảm phục và hoan hô. Điều này thể hiện khả năng thuyết phục của Xuân Tóc Đỏ và tác động tích cực của ý kiến và hành động của anh ta lên người nghe.
- Những ghi chú được đặt trong ngoặc đơn của người kể chuyện gợi cho ta liên tưởng đến thể loại văn học có đặc điểm hình thức tương tự đó là kịch.
+ Dấu ngoặc đơn có thể truyền đạt biểu cảm và ngữ tố của nhân vật. Những từ hay cụm từ trong ngoặc đơn thường thể hiện tâm trạng, ý kiến, hoặc suy nghĩ cá nhân của nhân vật đó.
+ Dấu ngoặc đơn thường được sử dụng để châm biếm, làm nổi bật những từ hoặc cụm từ có ý nghĩa châm biếm, mỉa mai. Nó có thể giúp tạo ra sự hài hước và tạo điểm nhấn cho các phần quan trọng của bài diễn thuyết.
- Phân tích nét đặc sắc của cảnh Xuân Tóc Đỏ hùng biện: Sử dụng tông giọng lớn; trèo lên nóc xe ô tô đứng; gọi dân là mi, xưng ta. Đưa ra những lí do vô cùng hợp lí “cứu nguy”, đại diện cho hòa bình.
- Những ghi chú được đặt trong ngoặc đơn của người kể chuyện gợi cho bạn liên tưởng đến thể loại văn học: kịch -> ngoặc đơn để ghi chú những hành động, cử chỉ, biểu cảm, cảm xúc của nhân vật.
Những nét đặc sắc trong cách Xuân Tóc Đỏ hùng biện trước công chúng:
- Diễn thuyết thành thạo, đánh trúng tâm lý công chúng, hướng tới mục tiêu lý tưởng cao cả là "cứu quốc”, không muốn xảy ra cuộc chiến tranh gây nên thảm họa cho nhân loại: “Hỡi công chúng! Mi chưa hiểu rõ những lẽ cực kì to tát nó khiến ta phải nhường cho nhà vô địch Xiêm La”.
- Sử dụng ngôn từ đanh thép, tạo ra ấn tượng mạnh mẽ, tự nhận mình là "người xả thân cứu nước”…
- Thuyết phục công chúng bằng cách tỏ ra mình là người cao thượng, từ chối danh vọng cá nhân cho hòa bình tổ quốc và hòa bình trên thế giới.
=> Công chúng cảm phục và ngưỡng mộ. Điều này cho thấy Xuân Tóc Đỏ đã thuyết phục thành công.
Những ghi chú được đặt trong ngoặc đơn của người kể chuyện gợi cho ta liên tưởng đến thể loại văn học có đặc điểm hình thức tương tự đó là Kịch.
- Dấu ngoặc đơn có thể truyền đạt biểu cảm và ngữ tố của nhân vật. Những từ hay cụm từ trong ngoặc đơn thường thể hiện tâm trạng, ý kiến, hoặc suy nghĩ cá nhân của nhân vật đó.
- Dấu ngoặc đơn thường được sử dụng để châm biếm, làm nổi bật những từ hoặc cụm từ có ý nghĩa châm biếm, mỉa mai. Nó có thể giúp tạo ra sự hài hước và tạo điểm nhấn cho các phần quan trọng của bài diễn thuyết.
Sau khi đọc 5
Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 18 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Nêu nhận xét khái quát về sự tương đồng và khác biệt giữa ngôn ngữ của người kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật ở đoạn trích Xuân Tóc Đỏ cứu quốc
Chú ý ngôn ngữ của người kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật
Cách 1
- Sự tương đồng:
+ Cả ngôn ngữ người kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật trong đoạn trích đều sử dụng ngôn ngữ gần gũi với người đọc. ‘
+ Cả người kể chuyện và nhân vật đều sử dụng câu trực tiếp để truyền đạt ý kiến, tuyên bố và thể hiện suy nghĩ. Điều này tạo ra sự trực tiếp và rõ ràng trong truyền đạt thông điệp.
- Sự khác biệt:
+ Trong đoạn Xuân Tóc Đỏ diễn thuyết, người kể chuyện sử dụng ghi chú trong ngoặc đơn để thêm vào những ý kiến cá nhân, châm biếm, hay những suy nghĩ mà người kể muốn chia sẻ. Điều này tạo ra một góc nhìn thứ ba, không phải là của nhân vật trong câu chuyện.
+ Xuân Tóc Đỏ thường sử dụng cảm xúc và ngôn ngữ mạnh mẽ hơn để diễn đạt suy nghĩ và tâm trạng của mình. Anh ta sử dụng cảm từ như "nghiêm trọng,” "nặng nề,” và "tử tế” để mô tả tình hình và tâm trạng của mình.
- Tương đồng: Đều mang một màu sắc giễu nhại, mỉa mai
- Khác biệt: ngôn ngữ của người kể chuyện mang sắc thái khách quan hơn vì sử dụng ngôi kể thứ ba; ngôn ngữ của nhân vật trong đoạn trích thể hiện sắc thái theo tình huống truyện, lúc cần gấp gáp lúc cần nghiêm túc lúc cần trịch thượng.
|
Ngôn ngữ của người kể chuyện |
Ngôn ngữ nhân vật |
|
TƯƠNG ĐỒNG: - Cả ngôn ngữ người kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật trong đoạn trích đều sử dụng ngôn ngữ gần gũi với người đọc. - Cả người kể chuyện và nhân vật đều sử dụng câu trực tiếp để truyền đạt ý kiến, tuyên bố và thể hiện suy nghĩ. Điều này tạo ra sự trực tiếp và rõ ràng trong truyền đạt thông điệp. |
|
|
Người kể chuyện sử dụng ghi chú trong ngoặc đơn để thêm vào những ý kiến cá nhân nhằm mục đích châm biếm hay biểu lộ những điều mà người kể chuyện muốn chia sẻ. |
Các nhân vật thường sử dụng ngôn ngữ mang cảm xúc mạnh để diễn đạt suy nghĩ và tâm trạng của mình => biểu lộ cảm xúc một cách trực tiếp. |
Sau khi đọc 6
Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 18 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Tìm những câu văn có sử dụng biện pháp tu từ nói mỉa và nghịch ngữ trong văn bản
Xác định rõ khái niệm biện pháp tu từ nói mỉa và nghịch ngữ
Cách 1
- Những câu văn có sử dụng biện pháp tu từ nói mỉa:
+ Tuy giá vé vào cửa là ba đồng hạng bét, số công chúng hôm sau ấy, cũng trên ba nghìn. Sân quần Rollandes Varreau của Hà Thành bữa ấy đã ghi được một chỗ rẽ cho lịch sử thể thao”.
+ Tiếng loa vừa vang lên xong, công chúng vỗ tay hoan nghênh tức khắc. Vì rằng tài nghệ của Hải, Thụ và Xuân, thì người ta đã nhiều lần mục kích hết rồi
- Những câu văn sử dụng nghịch ngữ:
+ “Đức vua Xiêm đã lộ ra mặt rồng tất cả sự thịnh nộ của vị thiên tử thế thiên hành đạo ở cái nước có hàng triệu con voi”.
+ “Với cái hùng biện của một người đã thổi loa những hiệu thuốc lậu, với cái tự nhiên của một anh lính cờ chạy hiệu rạp hát, lại được ông Văn Minh vặn đĩa kèn, Xuân Tóc Đỏ đã chinh phục quần chúng như một chính trị gia đại tài của Phương Tây”.
+ “Như một bậc vĩ nhân nhũn nhặn, nó giơ quả đấm chào loài người, nhẩy xuống đất, lên xe hơi. Rồi mấy chiếc xe của các bạn thân nó mở máy chạy, để lại cái đám công chúng nghìn người bùi ngùi và cảm động”.
- Nói mỉa:
+ Người ta đồn rằng có rất nhiều người hâm mộ vì đến chậm, không mua được vé, bèn hóa ra phẫn uất và chết một cách rất thể thao, nghĩa là tự tử dần bằng thuốc phiền không có giấm thanh, hút vào phổi.
+ Công chúng luôn luôn vỗ tay hoan hô Xuân, còn trên khán đài, đức vua Xiêm đã lộ ra mặt rồng tất cả sự thịnh nộ của vị thiên tử thế thiên hành đạo ở cái nước có hàng triệu con voi.
+ Như một bậc vĩ nhân nhũn nhặ, nó giơ quả đấm chào loài người, nhẩy xuống đất, lên xe hơi. Rồi mấy chiếc xe của các bạn thân của nó mở máy chạy, để lại cái đám công chúng mấy nghìn người bùi ngùi và cảm động.
- Nghịch ngữ:
+ Nghĩa là bản chức yêu cầu ngài bảo tài tử của ngài phải nhuồng, phải thua nhà vô địch Xiêm ngay đi!
+ Hỡi quần chúng! Mi không hiểu gì, mi oán ta! Ta vẫn yêu quý mi mặc lòng mi chẳng rõ lòng ta!
Sau khi đọc 7
Trả lời Câu hỏi 7 Sau khi đọc trang 18 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Đoạn trích đã cho thấy điều gì về phong cách hiện thực của nhà tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng? Nêu một số thủ pháp được nhà văn sử dụng để tăng cường khả năng bao quát hiện thực cho các trang viết của mình.
Dựa vào phong cách của nhà văn Vũ Trọng Phụng ở phần tri thức Ngữ Văn
Cách 1
- Vũ Trọng Phụng là một nhà văn hiện thực. Ông là người hăng hái nhất trong việc cổ vũ, khẳng định cho quan điểm nghệ thuật hiện thực; khẳng định một cách đầy nhiệt tình, hăm hở, quyết liệt.
- Nhà văn đã dũng cảm mổ xẻ phanh phui phơi bày thực trạng của xã hội, không chỉ miêu tả cuộc sống của người dân lao động mà cùng với đó là phanh phui tội ác của bọn địa chủ, tư sản, quan lại.
- Thể hiện khát vọng phản ánh sự thật ở đời cũng gắn liền với tư tưởng vị nhân sinh, hướng tới nhân loại cần lao
- Một số thủ pháp được nhà văn sử dụng để tăng cường khả năng bao quát hiện thực cho các trang viết:
+ Sử dụng bối cảnh lịch sử và xã hội thực tế, sử dụng những sự kiện có thật trong đời sống hằng ngày.
+ Ông sử dụng ngôn từ sắc bén, mô tả tinh tế để thể hiện sự nhạy bén trong việc quan sát và phê phán xã hội thông qua các biện pháp tu từ nói mỉa, nghịch ngữ, ẩn dụ…
+ Giọng văn đanh thép, mỉa mai để tố cáo sự thối nát của xã hội đương thời.
- Vũ Trọng Phụng quan niệm: “tiểu thuyết là sự thật ở đời”, văn học phải “nhìn thẳng vào đời thực, dũng cảm mổ xẻ phanh phui phơi bày thực trạng của xã hội”; cuộc đời là một tấn hài kịch mà kẻ đạo diễn chính là đồng tiền vạn năng và số mệnh => phong cách hiện thực của nhà tiểu thuyết chính là phản ánh trần trụi hết hiện thực nhơ nhuốc bằng tông giọng trào phúng, mỉa mai.
- Một số thủ pháp nhà văn sử dụng để tăng cường khả năng bao quát hiện thực: cường điệu, nói mỉa, nghịch ngữ, giọng văn trào phúng.
- Nhà văn phanh phui, mổ xẻ trực tiếp thực trạng xã hội, không chỉ miêu tả cuộc sống của người dân lao động mà còn diễn tả trực diện tàn ác của bọn tư sản, quan lại, địa chủ trong xã hội đương thời.
- Nhà văn sử dụng ngòi bút sắc sảo của mình để khai thác tác phẩm:
+ Khai thác vấn đề trọng tâm của xã hội thời bấy giờ.
+ Sử dụng ngôn ngữ sắc sảo, nhạy bén, thể hiện được đặc trưng điệu cười trào phúng đối với xã hội "chó đểu”.
+ Giọng văn đanh thép, mỉa mai để tố cáo sự thối nát của xã hội đương thời.
Sau khi đọc 8
Trả lời Câu hỏi 8 Sau khi đọc trang 18 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Bạn suy nghĩ gì về trạng thái bị thôi miên và lên đồng của một xã hội, như thực tế được miêu tả trong đoạn trích.
Xác định cụm từ trạng thái thôi miên, lên đồng trong trường hợp này có nghĩa là gì từ đó áp dụng vào đoạn trích và đưa ra nhận xét
Cách 1
- Trạng thái thôi miên, lên đồng ở đây là cả một cộng đồng xã hội bị một cá nhân, tổ chức nào đó lôi kéo và điều hướng sang một trạng thái xấu hay còn gọi là bị dắt mũi. Trong cuộc sống này thì đây là một tình trạng đáng báo động, nó có thể khiến con người mất đi lí trí, không biết phân biệt phải trái đúng sai.
- Trong đoạn trích, tình trạng này diễn ra trong thời kì “cũ mới tranh nhau”, “Á - Âu xáo trộn”, lúc này những bọn kệch cỡm, dởm đời lộng quyền với những mưu đồ riêng. Và đây cũng chính là môi trường thuận lợi để bọn “kí sinh trùng” như Xuân Tóc Đỏ lộng hành.
- Xuân Tóc Đỏ từ một tên dưới đáy xã hội nhưng gặp thời cộng với sự xảo trá của mình hắn dần bước vào giới thượng lưu và trở thành anh hùng cứu quốc diễn thuyết trước công chúng.
- Trong một xã hội thối nát, kẻ bịp bợm, vô học như Xuân lại được ca tụng, biểu dương đến không ngờ. Như vậy chứng tỏ rằng xã hội lúc bấy giờ đã bị che mờ mắt cả, ai cũng đi theo cái gọi là “trào lưu Âu hóa” mà ca tụng một kẻ ngu dốt, xảo trá, coi hắn là đấng vĩ nhân mà tán tụng.
Đoạn trích chế nhạo một xã hội ngu dốt, bị dắt mũi bởi những con người ranh ma. Họ bị thôi miên bởi quyền lực và sự sự giả tạo của những người có tiền, họ dễ dàng bị dắt mũi theo số đông và cũng dễ dàng bị xoa dịu. Đó là trạng thái tâm lí của những con người không có nhận thức chính xác, đúng đắn trong cuộc sống; của người kẻ bị hào nhoáng trước mắt che mờ tâm hồn.
Kết nối đọc -viết
Trả lời Câu hỏi Kết nối đọc viết trang 18 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Viết đoạn văn khoảng 150 chữ nêu ấn tượng của bạn về khả năng của tiểu thuyết trong việc diễn tả bức tranh đời sống, thời đại qua đoạn trích “Xuân Tóc Đỏ cứu quốc”.
Vận dụng kiến thức và kĩ năng của bản thân
Cách 1
Đoạn trích “Xuân Tóc Đỏ cứu quốc” là một đoạn trích tiêu biểu trong tác phẩm “Số Đỏ” của nhà văn Vũ Trọng Phụng. Đoạn trích không chỉ là một tác phẩm mà còn là một bức tranh sống động về đời sống và thời đại mà nó miêu tả. Với ngòi bút chi tiết và khả năng diễn tả sắc nét, nhà văn đã tạo ra một bức tranh chân thực về cuộc sống, xã hội Việt Nam trong giai đoạn lịch sử biến động. Tác phẩm không mô tả chỉ về nhân vật chính mà còn phản ánh một cách sâu sắc về tình hình chính trị, xã hội và tâm lý con người. Sự tương tác giữa các nhân vật, cùng những bức tranh về cuộc sống hàng ngày với những trăn trở về quan hệ con người đã làm cho độc giả chìm trong thế giới mà tác giả tạo ra. Điều này làm nổi bật khả năng của tiểu thuyết làm nổi bật và phản ánh những khía cạnh sâu sắc của xã hội và con người. Như vậy thông qua đoạn trích, ta có thể thấy được khả năng khai thác thác đa dạng các phong cách văn học và kỹ thuật viết để tạo ra những bức tranh đời sống phong phú và đa chiều cùng với đó là tư tưởng, là thông điệp mà nhà văn muốn gửi gắm thông qua những trang văn.
Đoạn trích Xuân Tóc Đỏ cứu quốc đã phản ánh lên một xã hội vừa phi lý nhưng cũng hợp lý, khiến người đọc phải giật mình nhận ra chính câu chuyện hài hước này được thôi ra từ chính đời sống thường ngày, từ một thực tại mà họ được trải nghiệm hằng ngày. Thông qua nhân vật Xuân Tóc Đỏ - một thằng ất ơ, xảo trá, trưởng giả học làm sang ông đã mang đến cho người đọc một bức tranh xã hội học đòi Âu hóa đầy nhố nhăng một cách chân thực. Hiện thực đó còn thể hiện chi tiết hơn khi được nhà văn viết thông qua thể loại tiểu thuyết, với dung lượng của một tiểu thuyết, nhà văn thoải mái phơi bày mọi sự thật trần trụi đến chi tiết của xã hội qua từng góc nhỏ nơi đời sống.