Câu 1
Trình bày những yêu cầu của bài văn phân tích một tác phẩm văn học.
Dựa vào phần Viết trong sách giáo khoa để tìm được câu trả lời chính xác cho bài tập.
- Về nội dung: Nêu được chủ đề; nêu và phân tích được tác dụng của một vài nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật trong tác phẩm văn học, ví dụ: hình ảnh, từ ngữ, các biện pháp tu từ (đối với văn bản thơ); tình huống, chi tiết tiêu biểu, nhân vật, ngôi kể (đối với văn bản truyện);…
- Về hình thức: lập luận chặt chẽ, có bằng chứng tin cậy từ tác phẩm, diễn đạt mạch lạc; sử dụng các phương tiện liên kết hợp lý để giúp người đọc nhận ra mạch lập luận.
- Bố cục bài viết cần đảm bảo:
+ Mở bài: giới thiệu tác phẩm văn học (tên tác phẩm, tác giả,…), nêu ý kiến khái quát về chủ đề và nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm.
+ Thân bài: lần lượt trình bày các luận điểm làm nổi bật chủ đề và một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật trong tác phẩm.
+Kết bài: khẳng định lại ý kiến về chủ đề và một vài nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm; nêu ý nghĩ, cảm xúc, trải nghiệm cá nhân hoặc bài học rút ra từ tác phẩm.
Câu 2
Lập dàn ý cho bài văn phân tích truyện Tí bụi.
Dựa vào nội dung trả lời của câu 3 (phần Đọc phía trên), tiến hành lập dàn ý cho bài văn phân tích truyện ngắn Tí bụi.
MỞ BÀI:
- Tác giả: Em hãy tìm một số thông tin về tác giả Quế Hương trên các sách, báo (ví dụ: https://baodanang.vn/channel/5417/201302/nha-van-que-huong-chung-cat-noi-buon-am-ap-2219193/) hoặc Trang thông tin điện tử tổng hợp Văn nghệ Đà Nẵng (https://vannghedanang.org.vn/nha-van-que-huong-8400.html) để chọn lọc ý, đưa vào phần này.
- Truyện ngắn Tí bụi: được in trong tập truyện ngắn Đám cưới cỏ (NXB Kim Đồng, 2004).
- Nhận xét chung: Em hãy tóm tắt một số ý về chủ đề và nghệ thuật mà em đã xác định khi trả lời cho câu hỏi đọc hiểu văn bản Tí bụi để viết thành một câu nhận xét chung về tác phẩm.
THÂN BÀI
Luận điểm 1: nêu chủ đề, phân tích chủ đề:
- Chủ đề của truyện Tí bụi: tình yêu thương, lòng vị tha, bao dung với những đứa trẻ bất hạnh.
- Phân tích chủ đề: thể hiện qua sự đối lập về góc nhìn giữa nhân vật “tôi” và người dân trong vùng về Tí bụi.
Luận điểm 2: nêu và phân tích các yếu tố nghệ thuật đặc sắc.
- Chọn người kể chuyện ngôi thứ nhất:
+ Người kể chuyện trong Tí bụi là nhân vật “tôi” – một cô giáo
Advertisements (Quảng cáo)
+ Tác giả chọn nhân vật “tôi” làm người kể chuyện nhằm tăng thêm tính chân thật, sự rung động, cảm xúc cho câu chuyện; đồng thời, với góc nhìn của một cô giáo, cách nhân vật “tôi” nhìn nhận về Tí bụi cũng đầy yêu thương, đồng cảm, nhân văn
- Xây dựng tính cách nhân vật Tí bụi chân thực, sinh động qua lời nói, hành động với các nét tính cách như:
+ Tinh ranh, lì lợm.
+ Biết phục thiện, biết sửa lỗi sai.
+ Ấm áp, biết quan tâm, yêu thương người thân và loài vật.
- Chi tiết tiêu biểu và ý nghĩa của một số chi tiết:
+ Chi tiết cô giáo (nhân vật “tôi”) đưa chiếc giỏ thức ăn ra đỡ đòn cho con Win khi nó theo Tí bụi đi ăn cắp thịt ở chợ và bị người ta đánh.
→ Ý nghĩa của chi tiết: thể hiện tấm lòng yêu thương, ý muốn giúp đỡ của cô giáo dành cho chú bé Tí bụi và con Win; giúp cảm hóa đứa trẻ “bụi đời” như Tí bụi.
+ Hình ảnh túp lều của Tí bụi và những dự định của cô giáo: “Nhiều đêm tôi thức giấc, túp lều ngập rác và ngập cả tình yêu ấy bỗng hiện ra. Cả những dự tính. Chẳng hạn chuyện Tí bụi học chữ, đi bán vé số thay vì moi rác và ăn cắp…”.
→ Khẳng định cuộc sống luôn tồn tại tình yêu thương, ngay cả khi cuộc sống trở nên vô cùng khó khăn, thiếu thốn về mặt vật chất; Gửi gắm ước mơ, hi vọng của cô giáo cũng là của nhà văn về một tương lai tươi sáng hơn dành cho những đứa trẻ bất hạnh như Tí bụi.
+ Chi tiết Tí bụi “trùm bao tời, khoanh người ủ ấm cho lũ chó con!” sau khi con Win bị bắt đi mất.
→ Thể hiện vẻ đẹp của nhân vật Tí bụi: sự yêu thương, chăm sóc mà chú bé dành cho đàn chó con mất mẹ; Nhấn mạnh thông điệp của nhà văn về giá trị của tình yêu thương trong cuộc sống.
KẾT BÀI
- Khẳng định chủ đề: giá trị, sức mạnh của tình yêu thương, bao dung, vị tha trong cuộc sống.
- Cảm nhận/ bài học của người viết: mở rộng tấm lòng để thấu hiểu, yêu thương mọi người xung quanh thay vì “dán nhãn” và phán xét.
Câu 3
Dựa vào dàn ý trên, hãy viết bài văn (không quá 800 chữ) phân tích truyện ngắn Tí bụi của nhà văn Quế Hương.
Từ dàn ý đã lập, kết hợp cùng với những kĩ năng viết bài văn đã được học, hình thành và phát triển bài văn phân tích truyện ngắn Tí bụi của nhà văn Quế Hương.
Tác giả Quế Hương là một trong những nhà văn nổi tiếng của Việt Nam, với nhiều tác phẩm ngắn, tiểu luận, và bài viết về văn học và văn hóa. Cô được biết đến với lối viết tinh tế, trí tuệ, và nhiều công lao trong việc nâng cao vị trí của văn học ngắn truyện ở Việt Nam. Trong tập truyện ngắn "Đám cưới cỏ,” tác phẩm "Tí bụi” đã tạo nên một ấn tượng mạnh mẽ với độc giả.
"Tí bụi” là một câu chuyện về tình yêu thương, lòng vị tha, và sự bao dung đối với những đứa trẻ bất hạnh. Chủ đề này thể hiện qua góc nhìn đối lập giữa nhân vật "tôi” - một cô giáo và người dân trong vùng về Tí bụi.
Nhân vật "tôi” được chọn làm người kể chuyện ngôi thứ nhất, điều này tạo thêm tính chân thật và cảm xúc cho câu chuyện. Như một cô giáo, cô ấy nhìn nhận Tí bụi với lòng yêu thương, đồng cảm, và tầm nhìn nhân văn.
Tí bụi, như một nhân vật, được xây dựng vô cùng chân thực và sinh động. Tí bụi là một đứa trẻ tinh ranh, lì lợm, nhưng đồng thời, anh ấy biết phục thiện và biết sửa lỗi sai. Sự ấm áp, yêu thương của Tí bụi không chỉ dành cho con người mà còn dành cho người thân và loài vật.
Trong câu chuyện, một số chi tiết nổi bật góp phần tạo nên tính đặc sắc của tác phẩm. Hình ảnh túp lều của Tí bụi và những dự định của cô giáo cho chú bé tạo nên sự hy vọng và ý nghĩa cho cuộc sống của Tí bụi. Cuộc sống vốn rất khó khăn, nhưng lòng yêu thương vẫn tồn tại và nâng đỡ mọi người.
"Bao dung, lòng vị tha, tình yêu thương” là thông điệp mà tác giả muốn truyền tải qua "Tí bụi.” Một lần nữa, văn học cho chúng ta thấy rằng tình yêu và lòng vị tha có thể tồn tại dù trong những hoàn cảnh khó khăn nhất. Tác phẩm này là một minh chứng về giá trị của tình yêu thương và lòng nhân ái trong cuộc sống, và nó khuyến khích chúng ta mở rộng tấm lòng để thấu hiểu và yêu thương mọi người xung quanh.