Câu hỏi/bài tập:
a. “Con chim xanh biếc bay về”, cuốn truyện dài mới nhất của Nguyễn Nhật Ánh, cũng là một tác phẩm như vậy.
(Lê Hồng Lâm, “Con chim xanh biếc bay về” – cổ tích cho người lớn)
b. Quả nhiên, con kiến càng đã xâu được sợi chỉ xuyên qua đường ruột ốc hộ cho nhà vua trước con mắt thán phục của sứ giả nước láng giềng.
(Truyện dân gian Việt Nam, Em bé thông minh)
c. Gió mùa thu hào phóng đem chia hương mùa thu – bấy giờ là hương ổi chín – tới khắp nơi trong vũ trụ. Tại một vùng quê nhỏ, trong một giây phút nào đó, người viết chợt bắt gặp hương thu và bỗng sững sờ.
(Vũ Nho, Thiên nhiên và hồn người lúc sang thu)
d. Chao ôi, đã bao nhiêu lần anh em tôi đứng trên bờ đầm ngắm nhìn không mỏi mắt bộ cánh rất đẹp của nó.
(Đỗ Chu, Bồng chanh đỏ)
e. Thiếu phụ bước ra thềm và bảo bác vẻ phiền muộn:
- Thưa ông Phi-líp, ông đến lúc đêm hôm thế này quả thực không phải lắm.
(Guy đơ Mô-pát-xăng, Bố của Xi-mông)
Dựa vào phần Tri thức Ngữ Văn về thành phần biệt lập để có thể xác định và phân tích chức năng của thành phần trong từng trường hợp câu đề bài đưa ra.
a. Thành phần phụ chú: cuốn truyện dài mới nhất của Nguyễn Nhật Ánh.
Chức năng: bổ sung thông tin cho “Con chim xanh biếc bay về”.
b. Thành phần tình thái: Quả nhiên.
Chức năng: biểu thị ý khẳng định sự việc được đề cập đến trong câu diễn ra đúng như đã đoán biết trước.
c. Thành phần phụ chú: bấy giờ là hương ổi chín.
Chức năng: bổ sung thông tin cho “hương mùa thu”
d. Thành phần cảm thán: Chao ôi.
Chức năng: bộc lộ sự xúc động mạnh của người nói về sự việc được đề cập đến trong câu.
e. Thành phần gọi - đáp: Thưa ông Phi - líp.
Chức năng: Thiếu phụ dùng để gọi ông Phi-líp, để mở đầu cuộc đối thoại.