1. Chỉ ra những đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa đế quốc. Theo em, đặc trưng nào là quan trọng nhất? Vì sao?
2. Hãy lập bảng so sánh (điểm giống và khác nhau) về kinh tế, chính sách đối ngoại nổi bật của các đế quốc Anh, Pháp, Đức, Mỹ.
Tổng hợp kiến thức các mục
1.
- Những đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa đế quốc
Chủ nghĩa đế quốc là giai đoạn độc quyền của chủ nghĩa tư bản. Giai đoạn này bao gồm 5 đặc điểm cơ bản:
+ Tích tụ sản xuất và các tổ chức độc quyền
+ Tư bản tài chính và đầu cơ tài chính
+ Xuất khẩu tư bản
+ Sự phân chia Thế giới về kinh tế
+ Sự phân chia Thế giới về lãnh thổ.
- Theo em, tích tụ sản xuất và các tổ chức độc quyền. Yếu tố này sẽ góp phần chi phối nền kinh tế thế giới, khiến các quốc gia nhỏ dễ bị phụ thuộc vào các nước đế quốc.
2.
|
Đặc điểm |
Anh |
Pháp |
Đức |
Mỹ |
|
|
Giống nhau |
- Kinh tế phát triển, xuất hiện các công ty độc quyền Advertisements (Quảng cáo) - Đối ngoại: tăng cường bành trướng, xâm lược ra bên ngoài |
||||
|
Khác nhau |
Kinh tế |
- Cuối thế kỉ XIX phát triển chậm lại, tụt xuống vị trí thứ ba, sau Mỹ và Đức - Vẫn là nước dẫn đầu thế giới về xuất khẩu tư bản, thương mại và thuộc địa - Đầu thế kỉ XX, nhiều công ty độc quyền về công nghiệp và tài chính ra đời, thao túng nền kinh tế |
- Tốc độ phát triển của kinh tế Pháp chậm lại. - Cuối thế kỉ XIX, công nghiệp Pháp tụt xuống thứ tư (sau Mỹ, Đức, Anh) - Nông nghiệp thì trong tình trạng sản xuất nhỏ. - Các công ty độc quyền vẫn ra đời và dần chi phối nền kinh tế Pháp, đặc biệt là trong lĩnh vực ngân hàng - Pháp là nước đứng thứ hai (sau Anh) về xuất khẩu tư bản. |
- Đến cuối thế kỉ XIX, Đức vươn lên đứng đầu châu Âu và thứ hai thế giới (sau Mỹ) về công nghiệp. - Quá trình tập trung sản xuất và tư bản diễn ra mạnh mẽ ở Đức, dẫn đến việc hình thành các công ty độc quyền. |
- Công nghiệp: + Trong 30 năm cuối thế kỉ XIX, từ vị trí thứ tư (sau Anh, Pháp, Đức), Mỹ vươn lên đứng đầu thế giới về sản xuất công nghiệp. Năm 1894, sản phẩm công nghiệp của Mỹ đã gấp đôi Anh. + Những công ty độc quyền khổng lồ đồng thời là những đế chế tài chính như: “vua dầu mỏ” Rốc-phe-lơ, “vua thép” Moóc-gần, “vua ô tô” Pho,... - Nông nghiệp: hàng nông sản giá rẻ của Mỹ có sức cạnh tranh tốt, đánh bại các đối thủ châu Âu. Mỹ trở thành nguồn cung cấp chủ yếu lương thực, thực phẩm cho châu Âu. |
|
Đối ngoại |
Đẩy mạnh xâm lược thuộc địa, trở thành đế quốc có nhiều thuộc địa nhất |
Đẩy mạnh xâm lược, bóc lột thuộc địa, là nước có hệ thống thuộc địa lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Anh. Đó là các thuộc địa ở châu Phi (An-giê-ri, Ma-rốc,...), châu Á (Việt Nam, Cam-pu-chia, Lào). |
Đức chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa khi phần lớn đất đai trên thế giới đã trở thành thuộc địa của Anh, Pháp... Vì thế, giới cầm quyền Đức chủ trương chạy đua vũ trang, dùng vũ lực để chia lại thuộc địa trên thế giới. |
đến thập kỉ cuối thế kỉ XIX, Mỹ tăng cường bành trưởng ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, gây chiến với Tây Ban Nha (chiếm Phi-líp-pin và Cu-ba). Thông qua viện trợ kinh tế, đầu tư, can thiệp quân sự, Mỹ đã biến Trung và Nam Mỹ thành khu vực độc quyền ảnh hưởng của mình. |
|