Hướng dẫn làm bài Củng cố, Mở rộng bài 1 Sức hấp dẫn của truyện kể - trang 37 SGK Ngữ Văn lớp 10 tập 1 Kết nối tri thức
Câu 1 trang 37 SGK Ngữ văn lớp 10 tập 1
Ba truyện kể Thần Trụ Trời, Thần Sét, Thần Gió giúp bạn hiểu được gì về đặc điểm nội dung và nghệ thuật của truyện thần thoại Việt Nam?
- Khái niệm: Thần thoại là loại truyện kể xa xưa nhất, thể hiện quan niệm về vũ trụ và khát vọng chinh phục thế giới tự nhiên của con người thời nguyên thủy.
- Về nội dung: chia làm hai loại:
+ Thần thoại kể về nguồn gốc vũ trụ và muôn loài (thần thoại suy nguyên)
+ Thần thoại kể về cuộc chinh phục thiên nhiên và sáng tạo văn hóa (thần thoại sáng tạo)
=> Thần thoại mang tính nguyên hợp: chứa đựng tất cả các yếu tố nghệ thuật, tôn giáo, triết học, lịch sử….
- Về nghệ thuật:
+ Thần thoại có cốt truyện đơn giản, tập trung vào một nhân vật hoặc là tổ hợp nhiều cốt truyện đơn.
+ Câu chuyện trong thần thoại gắn với thời gian phiếm chỉ, mang tính ước lệ và không gian vũ trụ với nhiều cõi khác nhau.
+ Sử dụng các yếu tổ tưởng tượng, kì ảo
+ Lối tư duy hồn nhiên, chất phác, trí tưởng tượng bay bổng.
Câu 2 trang 37 SGK Ngữ văn lớp 10 tập 1
Vẽ sơ đồ hoặc lập bảng tổng hợp về các văn bản đã học theo gợi ý sau:
|
Tác phẩm |
Ngôi kể | Nhân vật chính |
Sự kiện chính |
| Thần Trụ Trời | Thứ ba | Thần Trụ Trời | Thần ở trong đám mờ mịt hỗn độn không biết đã từ bao lâu, bỗng đứng dậy dùng đầu đội trời lên rồi đào đất, đá đắp thành một cái cột vừa to vừa cao để chống trời |
| Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên | Thứ ba | Ngô Tử Văn | Ngô Tử Văn đốt đền có tên tướng tác yêu tác quái, sau đó xuống âm phủ để kiện tên tướng đó. |
| Chữ người tử tù | Thứ ba | Huấn Cao | Cuộc gặp gỡ đầy éo le giữa Huấn Cao – một người tài hoa, khí phách, đấu tranh để lật đổ xã hội hiện hành và viên quan ngục – một người yêu cái đẹp nhưng lại đại diện cho cái xã hội mà người kia muốn lật đổ. |
Câu 3 trang 37 SGK Ngữ văn lớp 10 tập 1
Tìm đọc một số truyện thần thoại Việt Nam và thế giới. Chọn một tác phẩm mà bạn yêu thích và chỉ ra các yếu tố đặc trưng của truyện thần thoại: cốt truyện, thời gian, không gian, nhân vật, lời kể,...
Thần thoại Nữ oa vá trời (Trung Quốc)
- Cốt truyện: Truyện kể về sự việc các vị thần đánh nhau, một cột chống trời ở phía Tây Bắc bị sập, gây tai họa khủng khiếp cho con người. Bà Nữ Oa – người sinh ra muôn loài đã không quản khó khăn, vất vả ngày đêm vá trời để cứu loài người.
- Thời gian: phiếm chỉ, không xác định.
- Không gian: không gian vũ trụ (trời)
- Nhân vật chính: bà Nữ Oa
- Ngôi kể: Ngôi số 3
Câu 4 trang 37 SGK Ngữ văn 10 tập 1 Kết nối tri thức
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích một chi tiết tiêu biểu trong tác phẩm Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên (Nguyễn Dữ) hoặc Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân).
Tình huống truyện trong “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân là cuộc gặp gỡ đầy éo le giữa Huấn Cao – một người tài hoa, khí phách, đấu tranh để lật đổ xã hội hiện hành và viên quan ngục – một người yêu cái đẹp nhưng lại đại diện cho cái xã hội mà người kia muốn lật đổ. Nguyễn Tuân đã tạo ra nút thắt khi để Huấn Cao cho rằng viên quản ngục là một kẻ xấu, đại diện cho những kẻ cầm quyền độc ác mà không cho phép ông đặt chân đến buồm giam. Chỉ khi nghe thầy thơ lại kể rõ sự tình, nút thắt mới được mở, Huấn Cao hiểu được những sở nguyện cao đẹp của viên quản ngục. Từ đó, Nguyễn Tuân đã tạo nên một cảnh tượng “xưa nay chưa từng có” – đó chính là cảnh Huấn Cao cho chữ viên quản ngục. Qua tình huống truyện, Nguyễn Tuân đã khắc hoạ tính cách từng nhân vật, đồng thời làm nổi bật vẻ đẹp của cái tài, cái đẹp, cái thiên lương trong sáng.