Câu 2 (trang 127, SGK Ngữ Văn 11, tập một):
Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là gì? Cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh và các yếu tố vần, nhịp, âm điệu có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện cảm hứng ấy?
Dựa vào nội dung bài thơ, xác định cảm hứng chủ đạo của bài thơ. Xác định các từ ngữ, hình ảnh và các yếu tố vần, nhịp, âm điệu tác giả đã sử dụng, từ đó nêu tác dụng của chúng trong việc thể hiện cảm hứng.
Cách 1
Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là những quan niệm về chí làm trai của Nguyễn Công Trứ. Quan niệm này chính là nhân cách của nhà thơ. Nguyễn Công Trứ thực tế có công rất lớn trong việc di dân, lập ấp, khai khẩn đất hoang; đó là cách mà nhà thơ đã hiện thực hóa quan niệm của mình.
Cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh và các yếu tố vần, nhịp, âm điệu có tác dụng lớn trong việc thể hiện cảm hứng. Việc sử dụng đúng nơi, đúng chỗ những yếu tố đó giúp bài thơ toát lên âm hưởng mạnh mẽ, hùng tráng, mang sức trẻ khỏe như đấng nam nhi thực thụ. Tác phẩm vì thế trở nên lôi cuốn, khích lệ kẻ sĩ hăng hái lập công, khẳng định chí làm trai.
Cách 2:
- Cảm hứng chủ đạo: quan niệm về chí làm trai của Nguyễn Công Trứ.
- Tác dụng của cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh và các yếu tố vần, nhịp, âm điệu trong việc thể hiện cảm hứng là:
+ Giúp tác phẩm trở nên thu hút, lôi cuốn, khích lệ kẻ sĩ hăng hái lập công.
+ …
Cách 3:
Chí làm trai là một quan niệm về anh hùng của Nguyễn Công Trứ. Ở đây ta cảm nhận được một chí khí của tuổi trẻ của những người thanh niên. Đó cũng chính là nhân cách của nhà thơ. Đặc biệt ông có công rất lớn trong việc di dân, lập ấp, khai khẩn đất hoang. Đó cũng chính là cách mà nhà thơ hiện thực hóa quan niệm của mình. Đó cũng chính là giá trị mà bài thơ Chí làm trai mang lại.
Cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh và các yếu tố vần, nhịp, âm điệu có tác dụng với ngôn ngữ, hình ảnh ước lệ ấy, ông đã đặt đúng chỗ, nói đúng lúc, diễn tả một cách hùng hồn, lôi cuốn, chấn động cái chí khí kẻ sĩ của mình.