Câu 2 (trang 61, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Kẻ bảng sau vào vở và liệt kê vào cột [1], cột [2] một số chi tiết nghệ thuật đã kết hợp để tạo nên các hình ảnh thể hiện sự tương giao giữa các giác quan trong cột [3]:
|
Khổ thơ |
Ánh sáng (trăng) [1] |
Âm thanh (đàn - âm nhạc) [2] |
Hình ảnh thể hiện sự tương giao của các giác quan [3] |
|
1 |
…giọt rơi tàn như lệ ngân |
||
|
2 |
…bóng sáng bỗng rung mình |
||
|
3 |
Long lanh tiếng sỏi… |
||
|
4 |
…ánh nhạc: biển pha lê… |
Từ bảng trên, cho biết: bạn cảm nhận thế nào về sự kết hợp giữa các cảm giác và tác dụng nghệ thuật của sự kết hợp ấy trong bài thơ; từ đó, giải thích ý nghĩa của nhan đề Nguyệt cầm.
Khai thác nội dung bài thơ, tập trung vào những chi tiết có chứa những hình ảnh thể hiện sự tương quan của các giác quan [3] mà đề bài đã gợi ý trong bảng
Từ đó tìm và chỉ ra những hình ảnh ánh sáng, âm thanh tương ứng để hoàn chỉnh bảng.
Sau đó nêu nhận xét của bản thân về sự kết hợp giữa các cảm giác và nêu tác dụng. Qua đó, lý giải nhan đề theo những gì bản thân đã phân tích theo bảng trên.
|
Khổ thơ |
Ánh sáng (trăng) [1] |
Âm thanh (đàn - âm nhạc) [2] |
Hình ảnh thể hiện sự tương giao của các giác quan [3] |
|
1 |
“trăng thương”, “trăng nhớ”, “trăng ngần” |
“đàn buồn”, “đàn lặng”, “đàn chậm” |
…giọt rơi tàn như lệ ngân |
|
2 |
“mây vắng”, “trời trong” |
“ đêm thủy tinh” |
…bóng sáng bỗng rung mình |
|
Advertisements (Quảng cáo) 3 |
“nguyệt tỏ ngời” |
“đàn ghê như nước” |
Long lanh tiếng sỏi… |
|
4 |
“sương bạc” |
“khuya nín thở” |
…ánh nhạc: biển pha lê… |
→ Sự kết hợp giữa các cảm giác đã tạo nên dấu ấn đặc biệt, gây ấn tượng đặc biệt trong lòng người đọc. Sự kết hợp giữa các cảm giác được cấu tạo từ sự tương giao, sự chuyển đổi của các giác quan: thị giác, thính giác, xúc giác…. Qua cách kết hợp độc đáo này, người đọc có thể cảm nhân được âm nhạc tỏa lan trong không gian mang lại cả màu sắc, hình khối, tạo ra những liên tưởng chân thực nhất.
- Ý nghĩa của nhan đề Nguyệt cầm: gợi cho người đọc những liên tưởng về sự hòa quyện của ánh trăng trong bản nhạc của người nghệ sĩ, sự hòa quyện này không chỉ tạo nên khung cảnh tuyệt sắc mà còn tạo ra âm thanh du dương, quyến rũ, hấp dẫn người nhìn, người xem. Mặt khác cũng gợi đến bóng dáng của nhân vật trữ tình với cây đàn cầm gảy trong đêm trăng.
Cách 2:
|
Khổ thơ |
Ánh sáng (trăng) [1] |
Âm thanh (đàn - âm nhạc) [2] |
Hình ảnh thể hiện sự tương giao của các giác quan [3] |
|
1 |
“trăng thương”, “trăng nhớ”, “trăng ngần” |
“đàn buồn”, “đàn lặng”, “đàn chậm” |
…giọt rơi tàn như lệ ngân |
|
2 |
“mây vắng”, “trời trong” |
“ đêm thủy tinh” |
…bóng sáng bỗng rung mình |
|
3 |
“nguyệt tỏ ngời” |
“đàn ghê như nước” |
Long lanh tiếng sỏi… |
|
4 |
“sương bạc” |
“khuya nín thở” |
…ánh nhạc: biển pha lê… |
- Nhận xét:
+ Không gian trong trẻo, vắng lặng, càng về cuối càng sáng, bao la, lộng lẫy; âm thanh trong vắt; cảm giác lạnh lẽo rợn người; hình ảnh nửa hư, nửa thực... Sự giao thoa cảm giác đó mang lại sự hàm súc cho câu thơ, khuấy động tất cả các giác quan của người đọc, giúp người đọc hình dung một thế giới nghệ thuật với nhiều cung bậc, chiều kích khác nhau.
+ Nhan đề Nguyệt cầm: Sự kết hợp giữa nguyệt (ánh trăng - ăn lượng thị giác) và cầm (đàn – ấn tượng thính giác), đồng thời có sự giao thoa với ý nghĩa của từ ghép nguyệt cảm (đàn nguyệt, một loại đàn dây cô).