Câu hỏi trang 106 Mở đầu
Tần số allele và tần số kiểu gene của quần thể có được duy trì ổn định qua các thế hệ hay không? Nếu có thì do những yếu tố nào?
Lý thuyết thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại
Tần số allele và tần số kiểu gene của quần thể có được duy trì ổn định qua các thế hệ do giao phối ngẫu nhiên và không có tác động của các nhân tố tiến hóa.
Câu hỏi trang 108 Câu hỏi 1
Tại sao cá thể sinh vật không phải là đơn vị của tiến hóa nhỏ?
Lý thuyết tiến hóa nhỏ.
Tiến hóa là quá trình thay đổi tần số allele và tần số các kiểu gene của quần thể từ thế hệ này sang thế hệ khác. Quá trình tiến hóa như vậy ở quy mô quần thể được gọi là tiến hóa nhỏ. Vì các quần thể thuộc cùng một loài, sống trong các điều kiện môi trường khác nhau nên vốn gene của các quần thể cũng thường khác nhau. Do vậy, mỗi quần thể là một đơn vị của tiến hóa nhỏ.
Câu hỏi trang 108 Câu hỏi 2
Chọn lọc tự nhiên làm thay đổi tần số của loại allele nào nhanh hơn: allele trội hay allele lặn? Giải thích.
Lý thuyết chọn lọc tự nhiên.
Chọn lọc tác động lên cá thể có kiểu hình trội sẽ làm thay đổi tần số allele trội nhanh hơn so với tác động lên cá thể có kiểu hình lặn vì allele lặn tồn tại ở trạng thái dị hợp nhưng không biểu hiện ra kiểu hình nên chọn lọc tự nhiên khó loại bỏ hoàn toàn và nhanh choang ra khỏi quần thể.
Câu hỏi trang 109 Câu hỏi 1
Thuốc kháng sinh có phải là tác nhân đột biến gây nên sự kháng thuốc kháng sinh ở vi khuẩn hay không? Giải thích.
Thuốc kháng sinh không phải là tác nhân đột biến.
Thuốc kháng sinh không trực tiếp gây đột biến gen dẫn đến sự kháng thuốc ở vi khuẩn. Thuốc kháng sinh chỉ tiêu diệt hoặc ức chế vi khuẩn nhạy cảm: Khi sử dụng thuốc kháng sinh, vi khuẩn nhạy cảm sẽ bị tiêu diệt, tạo điều kiện cho vi khuẩn kháng thuốc phát triển và sinh sản.
Câu hỏi trang 109 Câu hỏi 2
Tại sao chọn lọc tự nhiên không thể tạo ra một loại sinh vật thích nghi với mọi điều kiện môi trường?
Mọi đặc điểm thích nghi chỉ mang tính tương đối.
Có một số nguyên nhân chính khiến chọn lọc tự nhiên không thể tạo ra sinh vật thích nghi một cách hoàn hảo với nhiều điều kiện sống khác nhau. Đó là:
- Điều kiện môi trường (tác nhân gây ra chọn lọc tự nhiên) chỉ lựa chọn các biến dị di truyền có sẵn trong quần thể. Vì vậy, chọn lọc tự nhiên chỉ có thể lựa chọn biến dị tốt nhất trong số những biến dị sẵn có. Biến dị được lựa chọn do vậy không hẳn là đã tối ưu. Ví dụ: loài dơi có cấu trúc xương chi trước giống như các loài thú khác nên chọn lọc tự nhiên chỉ giữ lại cá thể nào có lớp màng da kết nối các bộ phận của chi trước để nâng đỡ cơ thế khi bay mà không thể tạo ra cấu trúc cánh như ở chim.
Các đặc điểm thích nghi mang tính dung hòa vì một đặc điểm đem lại lợi ích này lại gây bất lợi khác. Ví dụ: Con chim công đực có màu sắc sặc sỡ thu hút được nhiều chim cái để giao phối làm tăng khả năng sinh sản, tuy nhiên, màu sắc sặc sỡ cũng làm cho nó dễ bị nhiều loài săn mồi phát hiện. Một đặc điểm thích nghi chỉ có lợi trong môi trường này nhưng lại vô dụng hoặc có hại trong môi trường khác.
Câu hỏi trang 111 Câu hỏi 1
Loài sinh học là gì?
Khái niệm loài sinh học
Loài sinh học là một hoặc nhóm các quần thể gồm các cá thể có khả năng giao phối với nhau trong tự nhiên sinh ra đời con hữu thụ nhưng cách li sinh sản với nhóm quần thể khác tương tự.
Câu hỏi trang 111 Câu hỏi 2
Cách li sinh sản và các nhân tố tiến hóa có vai trò gì trong quá trình hình thành loài mới.
Lý thuyết vai trò của các nhân tố tiến hóa.
Cách li sinh sản và các nhân tố tiến hóa là những yếu tố ngăn cản các cá thể cho dù sống cùng nhau cũng không giao phối với nhau, hoặc có giao phối cũng không sinh ra đời con hữu thụ → hình thành loài mới.
Câu hỏi trang 112 Luyện tập & Vận dụng 1
Nêu điểm khác biệt về sự biến động của tần số allele gây nên bởi chọn lọc tự nhiên và phiêu bạt di truyền.
Lý thuyết các nhân tố tiến hóa
Chọn lọc tự nhiên và phiêu bạt di truyền là hai yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự biến động của tần số allele trong quần thể. Chọn lọc tự nhiên có xu hướng làm tăng tần số allele có lợi và loại bỏ allele có hại, trong khi phiêu bạt di truyền làm thay đổi tần số allele một cách ngẫu nhiên.
Câu hỏi trang 112 Luyện tập & Vận dụng 2
Với điều kiện như hiện nay, loài người có thể tiến hóa thành loài mới ngay trên Trái Đất hay không? Giải thích.
Lý thuyết quá trình hình thành loài mới.
Loài người có thể tiến hóa thành loài mới ngay trên Trái Đất, nhưng rất khó xảy ra. Cần có nhiều thời gian, sự thay đổi di truyền có lợi và áp lực chọn lọc để sự tiến hóa tạo ra một loài mới. Tuy nhiên, vẫn có một số yếu tố có thể thúc đẩy sự tiến hóa ở con người trong tương lai.
Câu hỏi trang 112 Luyện tập & Vận dụng 3
Con người có khả năng tạo ra các công cụ và phương tiện để có thể thích nghi hơn với môi trường. Vậy loài người có còn chịu sự tác động của chọn lọc tự nhiên không? Giải thích.
Lý thuyết quá trình hình thành loài mới.
Loài người có chịu sự tác động của chọn lọc tự nhiên:
- Chọn lọc tự nhiên là một quá trình diễn ra liên tục: Chọn lọc tự nhiên luôn tác động lên mọi sinh vật, bao gồm cả con người.
- Con người vẫn là một phần của thế giới tự nhiên: Con người vẫn chịu ảnh hưởng của các yếu tố môi trường như khí hậu, thức ăn, nước uống, và các loài sinh vật khác.
- Công cụ và phương tiện chỉ là một phần của sự thích nghi: Con người vẫn cần có các đặc điểm di truyền phù hợp để có thể sử dụng công cụ và phương tiện hiệu quả.
- Sự xuất hiện của các công nghệ mới có thể tạo ra các áp lực chọn lọc mới: Ví dụ, sự phát triển của công nghệ sinh học có thể dẫn đến sự xuất hiện của các bệnh mới mà con người cần phải thích nghi.