1. Đọc những đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
a. Trong những đoạn trích trên, các câu sau là câu nghi vấn:
- Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư?
- Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
- Sao ta không ngắm sự biệt li theo tâm hồn một chiếc lá nhẹ nhàng rơi?
- Ồi, nếu thế thì còn đâu là quả bóng bay?
b. Những câu nghi vấn
- Ở đoạn a: biếu lộ cảm xúc ngạc nhiên
- Ở đoạn b: phu định, biểu lộ tình cảm, cảm xức nuối tiếc và nhớ nhung.
- Ở đoạn c: cầu khiến, biếu lộ tình cảm, cảm xúc
- Ở đoạn d: phù định, biểu lộ tình cảm, cảm xúc.
2. Xét những đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
a. Xác định câu nghi vấn và dấu hiệu hình thức của nó:
- Sao cụ lo xa quá thế? Tội gì bây giờ nhịn đói mà tiền đế lại? Ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì mà lo liệu?
- Cả đàn bò giao cho thằng bé không ra người không ra ngợm ấy, chăn dắt làm sao?
- Ai dám bao thảo mộc tự nhiên không có tình mẫu tử.
- Thăng bé kia, mày có việc gì? Sao lại đến đáy mà khóc?
Advertisements (Quảng cáo)
Dâu hiệu hình thức của câu nghi vấn ở đây là có những từ để hỏi (sao, gì, làm sao, sao, ai) và khi viết có dấu chấm hỏi ở cuối câu.
Những câu nghi vấn đó được dùng để:
- Phủ định (3 câu nghi vấn trong đoạn a).
- Biếu lộ sự băn khoăn, ngần ngại (câu nghi vấn trong đoạn b)
- Khẩng định (câu nghi vấn trong đoạn c)
- Hỏi (cả 2 câu nghi vấn trong đoạn d)
c. * Trong số những càu nghi vấn dó, những câu sau có thế được thay thế bảng câu không phải là câu nghi vấn mà có ý nghĩa tương đương.
- Sao cụ lo xa quá thế? Tội gì bây giờ nhịn đói mà tiền để lại? Ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì mà lo liệu?
- Cả đàn bò giao cho thằng bé không ra người không ra ngợm ấy, chăn dắt làm sao?
- Ai dám bảo thảo mộc tự nhiên không có tình mẫu tủ?
Những câu có ỷ nghĩa tương dương:
- Cụ không phải lo xa quá như thế. Bây giờ không phải nhịn đói mà để tiền lạiẳ Ăn hết thì lúc chết không có tiền đê mà lo liệu.
- Không biết chắc là thằng bé có thể chăn dắt được đàn bò hay không.
- Thảo mộc tự nhiên có tình mẫu tử.
3. Đặt hai câu nghi vấn không dùng để hỏi:
- Cậu có thể kể cho tớ nghe nội dung của bộ phim “Cuốn theo chiều gió” được không?
- Lão Hạc ơi, sao đời lão khốn cùng đến thế?
4. Trong giao tiếp, nhiều khi những câu nghi vấn như “Anh ăn cơm chưa?” “Cậu đọc sách đấy à?” “Em đi đâu đấy?” khòng nhằm để hỏi mà đế chào, làm quen, mối quan hệ giữa người nói với người nghe thường xã giao.