I. ĐẶC ĐIỂM HÌNH THƯC VÀ CHỨC NĂNG CHÍNH
a. * Các câu nghi vấn đó là:
- Sáng ngày người ta đấm u có đau lắm không?
- Thế làm sao u cứ khóc mãi không ăn khoai? Hay là u thương chúng con đói quá?
* Những đặc điểm hình thức cho biết các câu trên là câu nghi vấn:
- Có những từ nghi vấn: có... không, làm sao và từ: hay
- Kết thúc câu bằng dấu chàm hỏi (khi viết)
b. Chức năng các cáu nghi vấn tròn là dùng để hỏi.
II. LUYỆN TẬP
1. Có những câu nghi vấn sau:
a. Chị khất tiền sưu đến chiều mai phải không?
b. Tại sao con người lại phải khiêm tốn như thế?
c. Văn là gì? Chương là gì?
d. Chú mình muốn cùng tớ đùa vui không? Đùa trò gì? Cái gì thế? Chị cốc béo xù đứng trước cửa nhà ta đấy hả?
Đặc điểm hình thức cho biết đó là những câu nghi vấn: có những từ nghi vấn như phải không, tại sao, gì, không, hả và kết thúc câu bằng dấu chấm hỏi (khi viết).
2. Căn cứ để xác định câu nghi vấn: có từ “hay”
- Không thế thay từ “hay’’ bằng từ “hoặc” trong các câu nghi vấn đó. Bởi vì nếu thay thì câu trở thành kiểu cáu trần thuật và có ý nghĩa khác hẳn.
3. Không, vì đó không phải là nhừng câu nghi vấn. Câu a, b có các từ nghi vấn như có... kliông, tại sao, không, nhưng nhừng kết cấu chứa những từ này chỉ làm chức năng bô ngừ trong một câu.
Advertisements (Quảng cáo)
Trong câu c, d thì nào (cũng), ai (cũng) là nhừng từ bất định có ý nghĩa khẳng định tuyệt đối, chứ không phải là nghi vấn
4. Câu a và câu b khác nhau về từ nghi vấn:
- Câu a: có... không
- Câu b: đã... chưa
và khác nhau về ý nghĩa:
- Câu a: hỏi về thời điểm của một trạng thái thuộc hiện tại
- Câu b: hỏi về thời điếm của một trạng thái quá khứ
* Đối với câu a, có thế trả lời: Rất khỏe.
Còn câu b, trả lời: Đã khỏe.
Đặt một số câu tương tự và phân tích sự khác nhau giữa câu nghi vấn theo mô hình: có... khống với câu nghi vấn theo mô hình: đã... chưa.
- An có quyển sách ấy không?
- An đã có quyển sảcli ấy chưa?
- Cậu có đi không?
- Cậu đả đi chuịị?
Câu nghi vấn theo mô hình có.. không thường gắn với thời điểm hiện tại. Còn câu nghi vấn theo mô hình đã... chưa gắn với thời điểm quá khứ.
5. Về hình thức, câu a và câu b khác nhau ớ trật tự từ. Trong câu a, "bao giờ” đứng đầu câu còn trong câu b, “bao giờ” đứng cuối câu.
* Về ý nghĩa, câu a hỏi về thời điểm của một hành động sẽ diễn ra trong tương lai, câu b hỏi thời điểm của một hành động đã cfiễn ra trong quá khứ.
6. Hai câu nghi vấn này đúng, vẫn thường được dùng đế hỏi trong thực tế. Chúng có từ nghi vấn ‘“bao nhiêu”, kết thúc (khi viết là dấu chấm hỏi. Ngoài dấu hiệu hình thức, về mặt ý nghĩa, chúng hôi số lượng cụ thế đế rõ thêm về một tính chất đã biết cúa sự vật.