BÀI TẬP 5. Bộ máy nhà nước dưới thời vua Quang Trung được tổ chức như thế nào?
Năm 1788 Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế, đặt niên hiệu là Quang Trung. Hoàng đế Quang Trung tổ chức bộ máy nhà nước theo mẫu hình của các triều đại trước (Quân chủ chuyên chế) Đứng đầu triều đình là Hoàng đế. Công chúa Ngọc Hân (con vua Lê Hiển Tông) được phong là Bắc Cung Hoàng Hậu. Nguyễn Quang Toản được lập làm Thái tử. Hoàng đế thâu tóm trong tay tất cả các quyền lực nhà nước. Trong triều có hai ban văn , võ với các chức quan như tam công, tam thiếu, đại chủng tề, đại tư đồ, đại tư mã, đại tư không, đại tổng quản, đại đồng lý, đại đo đốc, thái lý,… Dưới các trọng thần văn võ là 6 bộ do các thượng thư đứng đầu, viện hàn lâm, viện ngự sử, viện thái y, viện sàng chính,…
Ở địa phương, đơn vị hành chính như thời Lê, song có tổ chức lại chặt chẽ hơn. Từ Quảng Nam trở ra Bắc được chia làm nhiều trấn. Đứng đầu mỗi trấn là một Trấn thủ do một võ quan nắm giữ, phụ giúp là Hiệp trấn do quan văn phụ trách, tham trấn giúp Trấn thủ quản lý hành chính, tư pháp,…
Advertisements (Quảng cáo)
Các đơn vị hành chính địa phương dưới trấn là phủ, huyên, tổng, xã. ở cấp phủ, huyện có cặp đội quan văn võ, đứng đầu là võ phân xuất và văn phân tri quản lý. Riêng cấp huyện có thêm chức tả, hữu quản lý giúp việc. Ở tổng có tổng trưởng, ở xã có xã trưởng phụ trách quản lý hành chính.
Quang Trung thực hiện chế độ phân phong các con trấn trị các khu vực quan trọng như Quan Thuỳ phụ trách Bắc thành tiết chế, Quan Bàn đốc trấn Thanh Hoá.
Hàng ngũ quan lại bao gồm thân thuộc của nhà vua, các võ tướng Tây Sơn và các cựu thần nhà Lê tự nguyện hợp tác với Tây Sơn. Quang Trung rất trân trọng các nho sỹ này và giao cho các chức vụ quan trọng. Các quan chức đều được hưởng bổng lộc theo chế độ hưởng tô thuế, một vài xã, một số quan chức cao cấp có công thì được cấp thêm ruộng đất tuy không nhiều.