Câu hỏi/bài tập:
Theo em, nỗi khốn khổ, tủi nhục lớn nhất của Chí Phèo là gì? Vì sao? Qua nhân vật này, nhà văn thể hiện những tình cảm, tư tưởng nào?
Sau khi đọc tác phẩm kết hợp cùng việc quan sát, phân tích, cảm nhận để có thể rút ra được nỗi khốn khổ, tủi nhục lớn nhất của Chí Phèo mà tác giả đã thể hiện cho người đọc thấy là gì đồng thời từ đó nhà văn thể hiện những tư tưởng, tình cảm gì.
Theo em, nỗi khốn khổ, tủi nhục lớn nhất của Chí Phèo là: bần cùng hóa, lưu manh hóa và bị đẩy vào chỗ chết/ bị cự tuyệt quyền làm người. Trong đó, bị cự tuyệt quyền làm người là nỗi khốn khổ, tủi nhục lớn nhất.
Bởi lẽ Chí Phèo tượng trưng cho tầng lớp thấp hèn trong xã hội phong kiến, không có nhận thức, không có những quyền cơ bản của con người; luôn bị những phong kiến, hủ tục, bị quyền thế chèn ép đến mức cùng quẫn. Trong cái xã hội thối rữa ấy, không có chỗ cho kẻ như Chí được quay đầu hoàn lương. Chỉ có cách chết đi, Chí Phèo mới có thể làm lại. Nỗi khốn khổ, tủi nhục vì phải phụ thuộc vào những kẻ quyền thế, bề trên; phụ thuộc vào định kiến xã hội đã khiến cho Chí túng quẫn đến phát điên. Không ai cho Chí được lương thiện, ngay cả người hắn yêu, giúp hắn nhận ra cái đẹp của cuộc sống cũng bị chi phối bởi những định kiến của xã hội; vậy hắn chẳng còn thấy cái gì tốt đẹp và bảo vệ hắn cả. Chỉ cái chết mới khiến hắn dễ chịu nhất.
→ Qua việc xây dựng nhân vật Chí Phèo, nhà văn Nam Cao đã tố cáo mạnh mẽ xã hội thực dân phong kiến tàn bạo đã cướp đi của người nông dân lương thiện cả nhân hình lẫn nhân tính; đồng thời, nhà văn đã phát hiện, khẳng định và trân trọng bản chất tốt đẹp của những con người này ngay khi tưởng chừng họ đã bị biến thành quỷ dữ.