Bài 22. Giới thiệu về hợp chất hữu cơ trang 103, 104, 105 Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức: Hợp chất hữu cơ đóng vai trò thiết yếu cho sự sống phát triển...

Câu hỏi trang 103 Mở đầu

Hợp chất hữu cơ đóng vai trò thiết yếu cho sự sống phát triển. Số lượng hợp chất hữu cơ lớn hơn rất nhiều số lượng chất vô cơ và được ứng dụng trong hầu hết các lĩnh vực phục vụ đời sống con người. Hợp chất hữu cơ là gì và có gì khác biệt về cấu tạo so với hợp chất vô cơ?

Dựa vào đặc điểm của hợp chất hữu cơ và hợp chất vô cơ

Hợp chất hữu cơ là hợp chất của carbon trừ một số chất: CO, CO₂, muối carbonate….

Hợp chất hữu cơ chủ yếu là liên kết cộng hóa trị, trong khi đó hợp chất vô cơ có liên kết ion, liên kết cộng hóa trị.

Câu hỏi trang 103 Hoạt động

Quan sát công thức của hợp chất hữu cơ phổ biến trong Hình 22.1 và cho biết đặc điểm chung về thành phần nguyên tố của các phân tử hợp chất hữu cơ là gì.

Dựa vào khái niệm hợp chất hữu cơ

Đặc điểm chung của các phân tử đều chứa nguyên tử carbon.

Câu hỏi trang 104

Hãy sắp xếp các hợp chất dưới đây thành hai nhóm: nhóm 1 gồm các hợp chất hữu cơ và nhóm 2 gồm các hợp chất vô cơ

C₆H₆, H₂SO₄, C₆H₁₂O₆, H₂CO₃, CaCO₃, KNO₃, C₂H₄, NaOH, Al₂O₃, CH₃Cl, CH₃OH

Dựa vào khái niệm của hợp chất hữu cơ

Nhóm 1: C₆H₆, C₆H₁₂O₆, C₂H₄, CH₃Cl, CH₃OH

Nhóm 2: H₂SO₄, H₂CO₃, CaCO₃, KNO₃, NaOH, Al₂O₃

Câu hỏi trang 105 Hoạt động 1

Em hãy cho biết trong các công thức từ 1 đến 6 trong Hình 22.2, công thức nào là công thức phân tử và công thức nào là công thức cấu tạo?

Dựa vào khái niệm về công thức phân tử và công thức cấu tạo

Công thức phân tử: (1), (4)

Công thức cấu tạo: (2), (3), (5), (6)

Câu hỏi trang 105 Hoạt động 2

Hãy viết các công thức cấu tạo đầy đủ ở Hình 22.2 dưới dạng thu gọn.

Dựa vào khái niệm của công thức cấu tạo thu gọn

Câu hỏi trang 105 Hoạt động 3

So sánh công thức phân tử của:

a) hợp chất (2) và (3)

b) hợp chất (5) và (6)

Dựa vào công thức cấu tạo đầy đủ của các chất (2), (3), (5), (6)

a) Công thức phân tử của (2) và (3) đều là C₄H₁₀

b) Công thức phân tử của (5) và (6) đều là C₂H₆O

Câu hỏi trang 106 Hoạt động 1

Quan sát các Hình 22.2, 22.3 và cho biết: Phân tử hợp chất hữu cơ có những dạng mạch carbon nào? Chỉ ra các công thức cấu tạo có cùng công thức phân tử. Giải thích tại sao nhiều hợp chất hữu cơ khác nhau, tính chất khác nhau lại có cùng công thức phân tử.

Dựa vào hình 22.2 và 22.3

Phân tử hợp chất hữu cơ có dạng mạch thẳng; mạch nhánh

Những công thức cấu tạo có cùng công thức phân tử là:

(1) CH₃ – CH₂ – CH₂ – CH₃ ; (2) có cùng công thức phân tử: C₄H₁₀

(3) CH₃ – CH₂OH; (4) CH₃ – O – CH₃ có cùng công thức phân tử: C₂H₆O

Nhiều hợp chất hữu cơ có cùng công thức phân tử nhưng lại có tính chất khác nhau vì cấu tạo của hợp chất khác nhau dẫn đến tính chất khác nhau.

Câu hỏi trang 106 Hoạt động 2

Sử dụng bộ mô hình lắp ghép phân tử, lắp ghép các công thức cấu tạo có thể có từ các công thức phân tử C₄H₁₀ và C₃H₆

Dựa vào các công thức cấu tạo có thể có của công thức phân tử C₄H₁₀ và C₃H₆

C₄H₁₀ có những công thức cấu tạo sau:

C₃H₆ có những công thức cấu tạo sau:

Câu hỏi trang 106 Câu hỏi

Sắp xếp các chất sau đây vào một trong hai nhóm: hydrocarbon và dẫn xuất của hydrocarbon: CH₄, CH₃Cl, CH₂=CH₂, CH₃CH₂OH, CH₃COOH, CH₃NH₂, CH₃CH₂CH₃, CH₃CH=CH₂, CH₃COOCH₂CH₃

Dựa vào khái niệm về hydrocarbon và dẫn xuất hydrocarbon

Hydrocarbon: CH₄, CH₂ = CH₂, CH₃CH₂CH₃, CH₃CH=CH₂

Dẫn xuất hydrocarbon: CH₃Cl, CH₃CH₂OH, CH₃COOH, CH₃NH₂, CH₃COOCH₂CH₃