Nếu nhỏ thêm vài giọt dung dịch NaOH hoặc CH3COONa vào dung dịch CH3COOH thì cân bằng (2) chuyển dịch theo chiều nào? Nguyên lý Le Chatelier...

Nguyên lý Le Chatelier: Một phản ứng thuận nghịch đang ở trạng thái cân bằng khi chịu một tác động từ bên ngoài như biến đổi nồng độ, áp suất, nhiệt độ thì cân bằng sẽ chuyển dịch theo chiều làm giảm tác động đó.

• Chất điện li mạnh là chất khi tan trong nước, các phân tử hoà tan đều phân li thành ion.

Chất điện li mạnh bao gồm acid mạnh, base mạnh và hầu hết các muối tan. Trong phương trình điện li của chất điện li mạnh, người ta dùng một mũi tên chỉ chiều của quá trình điện li.

• Chất điện li yếu là chất khi tan trong nước chỉ có một số phân tử hoà tan phân li thành ion, phần còn lại vẫn tồn tại dưới dạng phân tử trong dung dịch.

Chất điện li yếu bao gồm các acid yếu, base yếu. Trong phương trình điện li của chất điện li yếu, người ta dùng hai nửa mũi tên ngược chiều nhau.

• Chất không điện li là chất khi hoà tan vào trong nước, các phân tử không phân li thành ion.

CH₃COOH ⇌ CH₃COO^- + H⁺

- Khi nhỏ thêm vài giọt NaOH vào dung dịch CH₃COOH, NaOH phân li theo phương trình sau:

\({\rm{NaOH}} \to {\rm{N}}{{\rm{a}}^{\rm{ + }}}{\rm{ + O}}{{\rm{H}}^{\rm{ - }}}\)

OH^- kết hợp với H⁺ có trong cân bằng (2): \({{\rm{H}}^{\rm{ + }}}{\rm{ + O}}{{\rm{H}}^{\rm{ - }}} \to {{\rm{H}}_{\rm{2}}}{\rm{O}}\)

Vậy khi nhỏ NaOH, lượng H⁺ trong cân bằng (2) giảm, cân bằng (2) dịch chuyển theo tăng nồng độ H⁺ (chiều thuận).

- Khi nhỏ thêm vài giọt CH₃COONa vào dung dịch CH₃COOH, CH₃COONa phân li theo phương trình sau:

\({\rm{C}}{{\rm{H}}_{\rm{3}}}{\rm{COONa}} \to {\rm{C}}{{\rm{H}}_{\rm{3}}}{\rm{CO}}{{\rm{O}}^{\rm{ - }}}{\rm{ + N}}{{\rm{a}}^{\rm{ + }}}\)

Vậy khi nhỏ thêm vài giọt CH₃COONa, lượng CH₃COO^- trong cân bằng (2) tăng, cân bằng chuyển dịch theo chiều làm giảm lượng CH₃COO^- (chiều nghịch).

Chất điện li mạnh là chất khi tan trong nước, các phân tử hoà tan đều phân li thành ion.

Chất điện li mạnh bao gồm acid mạnh, base mạnh và hầu hết các muối tan. Trong phương trình điện li của chất điện li mạnh, người ta dùng một mũi tên chỉ chiều của quá trình điện li.

HNO₃, Ca(OH)₂ và BaCl₂ là những chất điện li mạnh.

\(\begin{array}{l}{\rm{HN}}{{\rm{O}}_{\rm{3}}} \to {{\rm{H}}^{\rm{ + }}}{\rm{ + NO}}_{_{\rm{3}}}^{\rm{ - }}\\{\mathop{\rm Ca}\nolimits} {\left( {OH} \right)_2} \to {\rm{C}}{{\rm{a}}^{{\rm{2 + }}}}{\rm{ + 2O}}{{\rm{H}}^{\rm{ - }}}\\{\rm{BaC}}{{\rm{l}}_{\rm{2}}} \to {\rm{B}}{{\rm{a}}^{{\rm{2 + }}}}{\rm{ + 2C}}{{\rm{l}}^{\rm{ - }}}\end{array}\)

Theo thuyết acid, base của Bronsted – Lowry: Acid là chất cho H⁺ (proton), base là chất nhận H⁺.

Hình 2.4: \({\rm{HCl + }}{{\rm{H}}_{\rm{2}}}{\rm{O}} \to {{\rm{H}}_{\rm{3}}}{{\rm{O}}^{\rm{ + }}}{\rm{ + C}}{{\rm{l}}^{\rm{ - }}}\)

HCl là chất cho H⁺, H₂O nhận H⁺

Hình 2.5: NH₃ nhận H⁺, H₂O cho H⁺.

Theo thuyết acid, base của Bronsted – Lowry: Acid là chất cho H⁺ (proton), base là chất nhận H⁺.

- Trong hình 2.4, H₂O nhận H⁺ nên H₂O là base.

- Trong hình 2.5, H₂O nhường H⁺ nên H₂O là acid.

- Trong cân bằng ion \({\rm{HCO}}_3^ - \):

+ H₂O nhận H⁺ nên H₂O là base.

+ H₂O nhường H⁺ nên H₂O là acid.

Theo thuyết acid, base của Bronsted – Lowry: Acid là chất cho H⁺ (proton), base là chất nhận proton.

CH₃COOH là chất nhường proton nên CH₃COOH là acid.

H₂O là chất nhận proton nên H₂O là base.

\({\rm{CO}}_{\rm{3}}^{{\rm{2 - }}}\)là chất nhận proton nên \({\rm{CO}}_{\rm{3}}^{{\rm{2 - }}}\) là base.

H₂O là chất nhường proton nên H₂O là acid.