1. Bài thơ phát triển từ một hình tượng bao trùm là hình tượng con cò quen thuộc trong những câu hát ru truyền thống. Hình tượng này được xuát hiện rất phổ biến mang nhiều ý nghĩa khác nhau mà thông dụng hơri cả là ý nghĩa ẩn dụ. Con cò là tượng trưng cho hình ánh người nông dân, người phụ nữ trong một cuộc sông đầy vất vả, lo toan, nhọc nhằn và gian khó nhưng vẫn luôn thể hiện được những đức tính tốt đẹp và niềm vui sống lạc quan. Riêng trong bài thơ này, hình tượng con cò biểu trưng cho tầm lòng người mẹ và những lời hát ru quen thuộc.
2. Bài thơ chia làm ba đoạn:
Đoạn 1: Con cò từ trong lời mẹ hát đã đến với tuổi ấu thơ.
Đoạn 2: Con cò vào tiềm thức tuổi nhỏ và sẽ theo con người đi suốt cuộc đời.
Đoạn 3: Ý nghĩa của lời ru và tình mẹ đôi với cuộc đời mỗi con người.
3. Trong đoạn đầu bài thơ, tác giả đã sử dụng ít nhất ba bài ca dao. Ông chỉ lấy lại một vài chữ trong mỗi bài nhằm gợi nhớ các bài ấy:
Con cò bay lả bay la
Bay từ cổng phủ bay ra cánh đồng
Con cò bay lả bay la
Bay từ của phủ bay về Đồng Đăng
- Con cò mày đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao
Ông ơi ông vớt tôi nao
Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng
Có xáo thì xáo nước trong
Đừng xáo nước đục đau lòng cò con.
Trong hai bài ca dao đầu, hình ảnh con cò gợi tả một không gian. một khung cảnh quen thuộc xa xưa với nhịp điệu nhẹ nhàng, thong thả của cuộc sống thời ấy.
Trong bài ca dao còn lại (Con cò mày đi ăn đêm ) ccn cò tượng trưng cho những con người, đặc. biệt là người phụ nữ, người mẹ nhọc nhàn lặn lội, vất vả, lo toan để kiếm sống vì con.
4. Ở bài thơ này, có những câu thơ mang tính khái quát. Ví dụ:
Advertisements (Quảng cáo)
Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết dời, Lòng mẹ uẩn theo con
- Một con cò thôi,
Con cò mẹ hát
Cùng là cuộc đời
Vỗ cánh qua nôi.
Con cò là biểu tượng về lòng mẹ, về sự dìu dắt, nâng đỡ dịu dàng, trìu mến của người mẹ. Thấu hiểu điều này, nhà thơ đả khái quát một quy luật của tình mẹ con có ý nghĩa vừng bền, rỘỊìg lớn và sâu sắc:
Con dù Lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết đời, lòng mẹ vần theo con.
Bốn câu thơ còn lại vừa mang âm hưởng lời ru vừa đúc kết ý nghĩa thi vị và sâu sắc của hình tượng con cò:
“Một con cò thôi
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc đời
Vỗ cánh qua nôi”
Hình ảnh đẹp một cách thơ mộng và có ý hghĩa sâu xa. Cánh cò vỗ qua nôi chẳng khác chi dáng mẹ nghiêng xuống nôi con chở che thì thầm những lời tha thiết của tình mẹ muôn đời dịu ngọt.
5. Một số đặc điểm nghệ thuật của bài thơ
- Về bài thơ’. Bài thơ được viết theo thể tự do nhưng các đoạn thường bắt đầu bằng những câu thơ ngắn có cấu trúc giống nhau, nhiều chỗ lặp lại gợi được âm hưởng lời ru. Tuy nhiên phải thấy giọng điệu bài thơ còn là giọng điệu suy ngẫm triết lí.
- Về nghệ thuật sáng tạo hình ảnh: Nhà thơ đà khéo vận dụng sáng tạo hình ảnh con cò trong ca dao. Đó chính là điểm tựa cho những liên tưởng, tưởng tượng sáng tạo mớ rộng của nhà thơ. Những hình ảnh có tính biểu tượng trong bài thơ lại rất quen thuộc, gần gũi, xác thực nhưng đồng thời cũng giàu sắc thái biểu cảm và hàm chứa những ý nghĩa mới.