Câu 1
(Bài tập 3, SGK) Tìm câu ghép trong các đoạn văn dưới đây. Cho biết vì sao không thể tách mỗi vế câu trong những câu ghép ấy thành một câu đơn.
a) Dế Choắt là tên tôi đã đặ t cho nó một cách chế giễu và trịch thượng thế. Choắt nọ có lẽ cũng trạc tuổi tôi. Nhưng vì Choắt bẩm sinh yếu đuối nên tôi coi thường...
(Tô Hoài)
b) Kể từ hôm đó, mặc dù mọi chuyện vẫn như cũ trong căn nhà của chúng tôi, nhưng tôi luôn luôn cảm thấy mình bất tài nên bị đẩy ra ngoài. Những lúc ngồi bên bàn học, tôi chỉ muốn gục đầu xuống khóc. (Tạ Duy Anh)
c) Vào mùa sương, ngày ở Hạ Long như ngắn lại. Buổi sớm, Mặt Trời lên ngang cột buồm, sương tan, trời mới quang. Buổi chiều, nắng vừa nhạt, sương đã buông nhanh xuống mặt biển. (Thi Sảnh)
d) Sáng hôm sau, bà con bên nội, bên ngoại đến rất đông. Cả con bé cũng theo ngoại nó về. Anh Sáu phải lo tiếp khách, anh như không chú ý đến con nữa. (Nguyễn Quang Sáng)
Xem lại cách hiểu về câu ghép và mối quan hệ ngữ nghĩa giữa các vế câu trong câu ghép
a, Nhưng vì Choắt bẩm sinh yếu đuối nên tôi coi thường
=> Các vế có mối quan hệ nhân quả
b, Buổi sớm, Mặt Trời lên ngang cột buồm, sương tan, trời mới quang. Buổi chiều, nắng vừa nhạt, sương đã buông nhanh xuống mặt biển.
=> Các vế theo quan hệ liệt kê
c, Hắn làm nghề ăn trộm nên vốn không ưa lão Hạc bởi vì lão lương thiện quá.
=> Vì các vế theo quan hệ nguyên nhân - kết quả
d, Anh Sáu phải lo tiếp khách, anh như không chú ý đến con nữa.
=> Vì các vế theo quan hệ liệt kê
Câu 2
Xếp những câu dưới đây vào nhóm phù hợp: cầu đơn, câu ghép đẳng lập, câu ghép chính phụ. Chỉ ra chủ ngữ, vị ngữ của các cụm chú vị trong mỗi câu:
a) Mõ lại thúc, trống lại giục, tù và lại inh ói thổi lên. (Ngô Tất Tố)
b) Vì tên Dậu là thân nhân của hắn cho nên chúng con bắt phải nộp thay. (Ngô Tất Tố)
c) Từ bản tính rất dịu dàng, rất tận tâm. (Nam Cao)
d) Quần thể đền tháp Ăng-co dẫu không còn nguyên vẹn nhưng những gì được phát hiện và bảo tổn đến nay đã khiển cả thể giới ngưỡng mộ. (Theo Quỳnh Trang)
e) Cổ ông lão nghẹn ắng hẳn lại, da mặt tê rân rân. (Kim Lân)
g) Tôi tưởng con bé sẽ lăn ra khóc, sẽ giãy, sẽ đạp đổ cả mâm cơm hoặc sẽ chạy vụt đi. (Nguyễn Quang Sáng)
Vận dụng kiến thức đã học về câu đơn, câu ghép
|
Câu |
Câu đơn |
Câu ghép đẳng lập |
Câu ghép chính phụ |
|
a |
Gồm ba cụm chủ vị: + Cụm chủ vị thứ nhất có chủ ngữ là mõ, vị ngữ là lại thúc. + Cụm chủ vị thứ hai có chủ ngữ là trống, vị ngữ là lại giục. + Cụm chủ vị thứ ba có chủ ngữ là tù và, vị ngữ là lại inh ỏi thổi lên. |
||
|
b |
Gồm 2 cụm chủ vị: + Chủ ngữ 1 là Vì tên Dậu, vị ngữ 1 là là thân nhân của hắn + Chủ ngữ 2 là chúng con, vị ngữ 2 là bắt phải nộp thay. |
||
|
Advertisements (Quảng cáo) c |
Chủ ngữ Từ, vị ngữ 1 là bản tínhrất dịu dàng, vị ngữ 2 là rất tận tâm. |
||
|
d |
Gồm chủ ngữ là Quần thể đền tháp Ăng – co, vị ngữ là dẫu không còn nguyên vẹn nhưng những gì được phát hiện và bảo tồn đến nay đã khiến cả thể giới ngưỡng mộ. |
||
|
e |
Cụm chủ vị: + Chủ ngữ: Cổ ông lão + Vị ngữ 1: nghẹn ắng hẳn lại + Vị ngữ 2: da mặt tê rân rân. |
||
|
g |
Cụm chủ vị: + Chủ ngữ: Tôi tưởngcon bé + Vị ngữ 1: sẽ lăn ra khóc + Vị ngữ 2: sẽ giãy + Vị ngữ 3: sẽ đạp đổ cả mâm cơm + Vị ngữ 4: hoặc sẽ chạy vụt đi. |
Câu 3
(Bài tập 2, SGK) Tìm các kết từ dùng để nối các vế câu trong những câu ghép dưới đây. Chỉ ra mối quan hệ ngữ nghĩa giữa các vế câu.
a) Vì tôi thắng lợn nên hai cậu chủ bé nhỏ của tôi yêu quý tôi lắm. (Tô Hoài)
b) Nếu Thạc hôm trước cũng ngạc nhiên như Huy chiều hôm nay thì tôi còn mất công phu tìm tòi nhiều hơn. (Thế Lữ)
c)Tuy rét vẫn kéo dài, mùa xuân đã đến bên bờ sông Lương. (Nguyễn Đình Thi)
d) Hai người giằng co nhau, du đẩy nhau, rồi ai nấy đều buông gây ra, áp vào vật nhau. (Ngô Tất Tố)
Vận dụng kiến thức đã học về câu đơn, câu ghép
a. Vì - nên
=> nguyên nhân - kết quả
b. Nếu – thì
=> điều kiện – kết quả
c. Tuy
=> tương phản
d. giằng co nhau, du đẩy nhau, rồi ai nấy đều buông gây ra, áp vào
=> tăng tiến
Câu 4
Trong những câu ghép dưới đây (trích từ truyện Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng), ở câu nào có thể lược bỏ chủ ngữ của một trong hai cụm chủ vị, ở câu nào không thể lược bỏ? Vì sao?
a) Anh mong được nghe một tiếng “ba” của con bé, nhưng con bé chẳng bao giờ chịu gọi.
b) Chúng tôi là cán bộ đoàn thể, chúng tôi không đi tập kết.
Vận dụng kiến thức đã học về câu ghép
a. Không thể bỏ chủ ngữ của một trong hai cụm chủ vị vì lược đi sẽ thiếu thông tin.
b. Có thể lược bỏ chủ ngữ của một trong hai cụm chủ vị vì lược đi thì người đọc vẫn hiểu được nội dung câu.