Đọc đoạn trích sau trong vở bi kịch Yêu Ly cua Lưu Quang Thuận và trả lời các câu hỏi:
HỐI THỨ BA
(Giữa dòng Câu Giang sóng gợn, Khánh Kỵ đứng trên mũi thuyền với Yêu Ly, sau lưng có ngọn cờ thêu chữ Suý?2), Quân chèo ở lái và mũi. Tả hữu hai bên.)
LỚP II
Khánh Kỵ, Yêu Ly, Tham mưu, tà hữu, quân chèo
(Lược dẫn: Yêu Ly cầm giáo đứng sau Khánh Kỵ. Khi thuyền tập trận đang băng băng lướt theo hướng gió, Yêu Ly cũng lợi dụng sức gió, cầm giáo đâm Khánh Kỵ từ sau lưng. Quách tham mưu toan chém Yêu Ly nhưng Khánh Kỵ can.)
Khánh Kỵ: - Người đứng đấy phải Yêu Ly?
(Yêu Ly bước tới trước mặt, Khánh Kỵ đặt tay lên vai Yêu Ly, nhìn im lặng)
Vừa đâm ta ... trời ơi Yêu Ly, Yêu Ly!
Ta vũ dũng hãy còn thua sức đó.
Tay một cánh giỏi nương nhờ sức gió.
Ta mang danh dũng sĩ ở trên đời,
Giữa hôm nay không ngờ có một người
Đâm ngọn giáo ngập từ sau tới trước,
Xuyên Khánh Kỵ suốt từ lưng tới ngực,
Cánh tay này còn vũ dũng hơn ta.
Quách tham mưu: - Sao Khánh công lại có thể ôn hoà
Với một kẻ nấp sau lưng hành thích?
(Đưa kiếm chém Yêu Ly, Khánh Kỵ can)
Khánh Kỵ: - Không, không nên, Giờ đây ta sắp chết,
Dũng sĩ trên đời thiệt hết một tay.
Mạng Yêu Ly các người giết hôm nay
Là thiệt mất một ngày hai dũng sĩ.
Lời ta trối xin Tham mưu nhớ kỉ:
Thả Ly về Ngô quốc tỏ lòng trung;
Ta thác đi chưa thỏa chí anh hùng
Nhưng chết dưới một bàn tay vũ dũng ...
Đời ta hết giữa một ngày gió sóng
Thôi Tham mưu, ngài ở lại từ đây;
Mai sau ai còn nhắc Khánh Kỵ này
Sẽ không trách kẻ râu mày thấp kém.
(Quay mặt sang phía Yêu Ly)
Từ giã Yêu Ly, anh hùng khó kiếm,
Yêu Ly về bên ấy giúp Ngô gia,
Và chuyển giùm lời từ biệt của ta.
(Thò tay ra sau rút mũi giáo, gục xuống chết. Tham mưu bỏ kiếm, quỳ ôm xác Khánh Kỵ trong tay.)
Quách tham mưu: - Khánh chủ thở xong rồi hơi thở cuối,
Khấp chiến thuyển hãy kéo cờ tang
(Tiếng loa truyền to hai câu ấy)
Rạng ngày mai ta sẽ ngược Câu Giang
Về Kinh Bắc báo tin buồn lê thứ
Quân, lấy chăn gấm đắp lên mình Khánh chủ.
(Quân hầu làm theo lời)
Yêu tiên sinh, sẵn thuyền nhỏ đem theo
Và sẵn quân ngài đã tập chống chèo,
Ngài cho phép đưa ngài sang nước cũ,
Cho tỏ rạng lượng hải hà Khánh chủ.
(Mỉa mai)
Về bên Ngô thôi rực rỡ kì công...
(Nhìn lại thi hài)
Ôi cơ đồ công tử chửa làm xong!
(Quỳ ôm mặt bên thi hài)
Yêu Ly: (Bước ra mũi thuyền)
- Tròn nghĩa lớn đa trừ xong Khanh Ky,
Nhưng nam tử thân này ôi xét kĩ:
Người đang tâm đem giết cả thê nhi,
Tiếng bất nhân không còn giấu che gì;
Mưu việc lớn thân mình đem huỷ phá
Điều bất trí muôn đời không thể xóa;
Mưu trá hàng dưới trướng xin cầu dung,
Dịp tốt ra tay giết kẻ anh hùng
Điều bất tín sẽ truyền lưu miệng thế.
Trong kiếp sống thử còn chi đáng kể?
Ba điều kia xin trút bỏ cho ai?
Ngũ Viên ơi ta giờ đã lạc loài
Cùng quý hữu không còn mong tái ngộ ...
Điều uỷ thác làm xong: nương sức gió
Ta vừa đâm Khánh Kỵ giữa phong ba,
Giữ vẹn lời cam kết lúc chia xa,
Nhưng khốn nỗi, lòng ta muôn cắn rứt!
Mơ bóng thê nhi nỗi niềm day dứt,
Bất tín trên đời, thêm bất trí, bất nhân.
Sống chi thêm cho sỉ nhục trăm phần?
Hỡi gươm báu giùm ta xong một kiếp!
(Nhặt gươm đâm cổ chết)
Hạ màn
(Tổng tập văn học Việt Nam, tập 24, Hà Minh Đức sưu tầm, biên soạn, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2000, tr. 1099 - 1101)
Câu 1
Yêu Ly hành thích Khánh Kỵ xuất phát từ động cơ gì?
- Đọc kĩ văn bản
- Đọc kĩ phần Tri thức Ngữ văn
Yêu Ly hành thích Khánh Kỵ xuất phát từ động cơ, mục đích là làm tròn nghĩa lớn
Câu 2
Hành động của Khánh Kỵ sau khi bị Yêu Ly hành thích cho biết điều gì về con người Khánh Kỵ? Qua lời Khánh Kỵ nhân vật Yêu Ly được đánh giá như thế nào?
- Đọc kĩ văn bản
- Đọc kĩ phần Tri thức Ngữ văn
- Hành động của Khánh Kỵ sau khi bị Yêu Ly hành thích là đặt tay lên vai Yêu Ly, nhìn im lặng. Sau đó, ngăn chặn việc Quách tham mưu dùng gươm giết Yêu Ly cho biết đây là 1 nhân vật rất trọng người tài, không muốn thế gian lại mất thêm 1 người dũng sĩ tài giỏi. Bên cạnh đó, Khánh Kỵ còn là người trung nghĩa, một lòng nghĩ cho đất nước, nhân dân, xã tắc.
- Qua lời Khánh Kỵ nhân vật Yêu Ly được đánh giá là một con người tài năng, là 1 dũng sĩ, vì nghĩa lớn bắt buộc phải thực hiện hành động này.
Câu 3
Lời độc thoại của Yêu Ly trong phần cuối vở kịch cho thấy sự giằng xé nội tâm ở nhân vật diễn ra như thế nào? Theo em, tại sao sau khi mưu sự đã thành, nhân vật lại cảm thấy lạc loài?
- Đọc kĩ văn bản
- Đọc kĩ phần Tri thức Ngữ văn
- Lời độc thoại của Yêu Ly trong phần cuối vở kịch cho thấy sự giằng xé nội tâm ở nhân vật diễn ra vô cùng gay gắt, day dứt. Giết được Khánh Kỵ, Yêu Ly đã hoàn thành nhiệm vụ, làm tròn nghĩa lớn tuy nhiên, lại lưu tiếng bất nhân đời đời. Yêu Ly tự trách bản thân, tự dằn vặt trong tâm tưởng, suy nghĩ của mình, thẹn với trời, với Khánh Kỵ và với chính lòng của mình. Cuối cùng, dùng mạng sống để bày tỏ nỗi niềm ân hận, day dứt
- Sau khi mưu sự đã thành, nhân vật lại cảm thấy lạc loài vì Yêu Ly đã giết Khánh Kỵ - một người cùng chung chí hướng, chung quan điểm, tư tưởng, một người anh hùng, dũng sĩ bằng chính bàn tay của mình. Yêu Ly đã đánh mất 1 tâm hồn đồng điệu với mình trong suy nghĩ, lời nói và hành động.
Câu 4
Chỉ ra những xung đột của vở kịch được thể hiện qua đoạn trích
- Đọc kĩ văn bản
- Đọc kĩ phần Tri thức Ngữ văn
Những xung đột của vở kịch được thể hiện qua đoạn trích
- Yêu Ly giết Khánh Kỵ
- Khánh Kỵ ngăn không cho Quan tham mưu giết Yêu Kỵ - người vừa hành thích mình. Sau đó, Khánh Kỵ yêu cầu tha chết, thả về Ngô quốc
- Khánh Ly sau khi hành thích xong thì tự sát
Câu 5
Cái chết của Yêu Ly có ý nghĩa như thế nào trong việc thể hiện tính nhân văn của bi kịch?
- Đọc kĩ văn bản
- Đọc kĩ phần Tri thức Ngữ văn
- Cái chết của Yêu Ly có ý nghĩa vô cùng quan trọng, cần thiết trong việc thể hiện tính nhân văn của bi kịch. Cái chết của Yêu Ly là sự hổ thẹn của 1 người anh hùng, dũng sĩ, hổ thẹn vì đã giết một người tài, một người vì nước, vì dân, 1 người có nghĩa lớn. Tuy Yêu Ly đã hoàn thành nghĩa lớn nhưng lại tự hổ thẹn với lòng. Khẳng định tấm lòng trung nghĩa, dũng cảm của người anh hùng thời đại