Câu hỏi/bài tập:
Phân tích tác dụng các biện pháp tu từ, nhịp điệu của thể song thất lục bát trong văn bản Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ.
Vận dụng kiến thức đã học về các biện pháp tu từ, thể thơ song thất lục bát
Ngôn từ được sử dụng trong đoạn trích vừa cổ kính, trang nghiêm, lại vừa giàu sức biểu cảm, biêu hiện những tâm sự sâu kín trong lòng người chính phụ. Nhờ vậy các bình ảnh được tác giả tạo dựng trong bải thơ vừa đẹp đê, sang trọng, lại vừa nét buồn gợi nên sự đồng cảm của người đọc.
- Để có được thành công trên, tác giả bài thơ đã sử dụng một số biện pháp tu từ sau:
+ Biện pháp tu từ so sánh: Biện pháp này được sử dụng rộng rãi trong đoạn trích (như các so sánh: “nghìn vàng” so với tấm lòng: “nỗi nhớ chàng” với “trời” cao, “trời thăm thăm”; "sương như búa” - "tuyết dường cưa”; "nguyệt” - "hoa” ....). Những so sánh này mang tính biểu cảm mạnh mẽ, qua đó, nhà thơ đã diễn tả một cách tài tình thể giới nội tâm của nhân vật trữ tình, giúp cho thế giới tâm hồn của con người vốn xa lạ, bí ẩn bỗng trở nên gần gũi, dễ hiểu trong mỗi câu thơ.
Advertisements (Quảng cáo)
+ Biện pháp điệp từ, điệp ngữ nối câu trước với câu sau, kết hợp với việc sử dụng từ láy (Vi dụ: Trong năm dòng thơ đầu, các từ "non Yên”, "thăm thăm”, “trời” được lặp lại tạo sự triền miên không dứt, làm tăng khả năng biểu hiện nỗi nhớ của người chính phụ). Điều này cũng góp phẩn tạo nhịp điệu triển miên, buồn bã của đoạn thơ.
- Nhịp điệu của thơ song thất lục bát trong đoạn trích được biểu hiện ở cách ngắt nhịp dòng thơ. Có thể nói, nhịp điệu triển miên của thể song thất lục bát rất phù hợp với nỗi buồn thương da diết khôn nguôi của người chỉnh phụ.
- Các biện pháp đối cũng góp phần tạo nên nhịp điệu triền miên, buồn bã trong đoạn trích. Biểu hiện ở việc đối hai dòng thơ với nhau, thường là hại đòng bảy; đối trong từng dòng, thường là trong dòng tám. Ví dụ dưới đây thể hiện cả hai cách đổi này: Sương như búa, bổ mòn gốc liễu, //
Tuyết dường cưa, xẻ héo cành ngô.
Giọt sương phú, // bụi chim gù,
Sâu tưởng kêu vắng, // chuông chùa nện khơi.
Tác giả đã sử dụng một cách đa dạng hình thức đối cũng như các biện pháp tu từ khiến cho nhịp điệu của thể thơ phong phủ hơn. Do đó, việc diễn tả nội tâm nhân vật trữ tình cũng trở nên sinh động, sâu sắc hơn. Điều này như một biểu hiện mẫu mực của sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa nội dung và hình thức nghệ thuật trong tác phẩm văn học, làm nổi bật những giá trị nội dung của tác phẩm.