Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
NGỌC HOA ĐỐI MẶT VỚI BẠO CHÚA
(Trích Phạm Tải - Ngọc Hoa, khuyết danh)
Vua truyền nàng Ngọc đến đây,
Tức thì chỉ phán ra ngay một nhời:
"Chồng nàng ta hỏi đầu đuôi
Quyết về giới hạnh, còn ngươi thế nào?
Ta nay quyền cả, ngôi cao,
Vì nàng một chút, tổn hao muôn nhời”.
Nghe vua nói hết khúc nhôi,
Nàng liền quỳ xuống mọi nhời liền tâu:
"Chúng tôi duyên bén cùng nhau,
Đức vua phán thế lấy đâu công bằng?
Nữ nhi phận phải chữ tòng,
Mặt trời lặn quả bóng trăng khôn vì.
Ví dù tôi chửa vu quy,
Vua thương nạp dụng, thế thì ai đương?
Nay tôi duyên kiếp cùng chàng,
Nỡ nào phụ nghĩa tao khang cho đành?
Vua nay pháp luật công bình,
Thiên hạ thuận tình, thần quỷ vâng uy.
Cung tần mĩ nữ thiếu chi
Mà vua phải ép nữ nhi có chồng?
Dù vua xử ức má hồng
Thời tôi tự vẫn, khỏi lòng bội phu”.
Nhời sao thảm thiết cay chua,
Làm cho ảo não, xót xa muôn phần!
(Kho tàng truyện Nôm khuyết danh, tập 1, Bùi Văn Vượng Chủ biên, NXB Văn học, Thành phố Hồ Chí Minh, 2000, tr. 28 - 29)
Câu 1
Tóm tắt sự việc được kể trong đoạn trích
- Đọc kĩ văn bản
- Đọc kĩ phần Tri thức Ngữ văn
Ngọc Hoa là con một viên quan họ Trần, gia đình giàu có ở Thanh Hà, đem lòng thương yêu rồi nên duyên vợ chồng với Phạm Tải, người Sơn Tây, mồ côi cha mẹ, phải đi ăn xin để tiếp tục việc học. Đoạn trích trên là khi Trang Vương cho quan quân bắt nàng. Mặc dù bị ép buộc phải lấy hắn nhưng nàng đã dũng cảm cự tuyệt.
Câu 2
Xác định lời của người kể chuyện và lời của nhân vật trong đoạn trích
- Đọc kĩ văn bản
- Đọc kĩ phần Tri thức Ngữ văn
- Lời của nhân vật: Là những câu thơ được đặt trong dấu ngoặc kép
- Lời của người kể chuyện: còn lại
Câu 3
Nhân vật Trang Vương hiện lên như thế nào qua lời đối thoại
- Đọc kĩ văn bản
- Đọc kĩ phần Tri thức Ngữ văn
Nhân vật Trang Vương hiện lên qua lời đối thoại là một người tự phụ, cho rằng quyền quý, vinh hoa có thể mua được mọi thứ. Là con người sẵn sàng sử dụng uy quyền của mình để đàn áp, cướp bóc mọi thứ, kể cả nó không phải của mình.
Câu 4
Nêu các nội dung chính trong lời đối thoại của nhân vật Ngọc Hoa
- Đọc kĩ văn bản
- Đọc kĩ phần Tri thức Ngữ văn
(1) Từ chối lời đề nghị của Trang Vương
(2) Đòi lại công bằng cho bản thân và cho chồng, nguyện sẽ 1 đời gắn bó, thủy chung với chồng không thay đổi
(3) Trong thiên hạ có bao nhiêu nữ nhi vậy mà vua phải bắt ép, lấy bằng được 1 người đã có chồng. Ngọc Hoa khẳng định dù có phải chịu trừng phạt cũng không thay đổi quyết định, giữ mãi tấm lòng son
Câu 5
Phân tích đặc điểm tính cách nhân vật Ngọc Hoa được thể hiện trong đoạn trích
- Đọc kĩ văn bản
- Đọc kĩ phần Tri thức Ngữ văn
(1) Thông minh: Đứng trước sự ngông cuồng, vô lý của bạo chúa, Ngọc Hoa đã bình tĩnh đáp lời, sử dụng câu từ khéo léo, lý lẽ xác đáng, chân thực, phù hợp với luân thường đạo lý để phản bác, từ chối quyết liệt.
(2) Thủy chung, son sắt: Dù bạo chúa có đưa ra vô vàn lý do kèm theo cơ sở vật chất, kho báu, lụa là thì Ngọc Hoa vẫn không hề bị nao núng, thay đổi mà một lòng son sắt, thủy chung với chồng.
(3) Gan dạ, dũng cảm: Đứng trước 1 bạo chúa có quyền, có tiền, có địa vị vật chất nhưng Ngọc Hoa không hề run sợ, nhún nhường, nàng thẳng thắn đáp trả, vạch trần bộ mặt vua chúa. Nàng không e sợ bị trừng phạt hay gặp nguy hiểm
Câu 6
Trong lời đối thoại của nhân vật Ngọc Hoa, nhiều câu có hình thức câu hỏi. Hãy liệt kê và nêu tác dụng của chúng
- Đọc kĩ văn bản
- Đọc kĩ phần Tri thức Ngữ văn
+ Đức Vua phán thế lấy đâu công bằng?
+ Vua thương nạp dụng, thế thì ai đương?
+ Nỡ nào phụ nghĩa tao khang cho đành?
+ Mà vua phải ép nữ nhi có chồng?
→ Tác dụng: Đây là những câu hỏi tu từ, được nêu ra nhằm nhấn mạnh vào những lý lẽ, phản bác của Ngọc Hoa dành cho tên bạo chúa. Nàng làm rõ việc làm ấy là những việc trái với luân thường đạo lí, phép tắc ở đời, không ai có thể chấp nhận.