Trong giảm phân có phân li độc lập và sự tổ hợp của vật chất di truyền. Cấu trúc nào phân li độc lập? Cấu trúc nào tổ hợp tự do? Điều đó sảy ra vào thời điểm nào trong giảm phân? Ý nghĩa thực tiến của hiện tượng đó.
Cấu trúc đó là nhiễm sắc thể diễn ra ở kì sau giảm phân I (chủ yếu) và kì sau giảm phân II.
Vào kì sau giảm phân I: Mỗi NST kép trong từng cặp tương đồng phân li độc lập về 2 cực của tế bào (Sự phân li của cặp NST kép này độc lập với sự phân li của cặp NST kép khác, VD: cặp A kép- a kép phân li độc lập với cặp B kép- b kép) do đó ở 2 cực của tế bào các NST kép thuộc các cặp khác nhau tổ hợp tự do với nhau (vd: Ở 1 cực tế bào A kép có thể tổ hợp B kép hoặc b kép!) sau đó tế bào chất phân chia tạo 2 tế bào con có NST khác nguồn gốc.
Kì sau giảm phân II: Các NST kép tách thành 2 NST đơn phân li về 2 cặc tế bào mới.
Vậy: do sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các cặp NST về các tế bào con. từ đó hình thành giao tử => Từ các tế bào sinh dục giống nhau hình thành nhiều loại giao tử khác nhau.
Khi thụ tinh, các loại giao tử tổ hợp (kết hợp) tự do làm đời con có nhiều biến dị tổ hợp (nhiều kiểu gen mới, khác bố mẹ dù được tổ hợp từ các NST của bố mẹ). Trong thực tiễn vận dụng cơ chế này của giảm phân, người ta tiến hành lai nhiều dạng bố mẹ khác nhau, chủ động tạo biến dị tổ hợp ở đời con, phục vụ cho chọn giống.