Tác nhân vật lý dùng để gây đột biến gồm 3 loại chính : các tia phóng xạ, tia tử ngoại và sốc nhiệt.
1. Các tia phóng xạ
Tia X, tia gamma, tia anpha, tia bêta... khi xuyên qua các mô, chúng tác động trực tiếp hoặc gián tiếp lên ADN trong tế bào gây ra đột biến gen hoặc làm chấn thương NST gây ra đột biến NST.
Trong chọn giống thực vật người ta đã chiếu xạ với cường độ và liều lượng thích hợp vào hạt nảy mầm, đỉnh sinh trường cùa thân và cành, hạt phấn, bầu nhụy. Gần đây người ta còn chiếu xạ vào mô thực vật nuôi cấy.
2 .Tia tử ngoại
Tia từ ngoại khône có khả năng xuyên sâu như tia phóng xạ nên chi dùng để xử lý vi sinh vật, bào tử và hạt phấn, chủ yếu dùng để gây các đột biến gen.
3. Sốc nhiệt
Sốc nhiệt là sự tăne hoặc giảm nhiệt độ môi trường một cách đột ngột làm cho cơ chê tự báo vệ sự cân bằng của cơ thê không kịp điều chỉnh nên gây chấn thương trong bộ máy di truyền hoặc làm tổn thương thoi phân bào gây rối loạn sự phân bào. thường phát sinh đột biến sô lượng NST.