Advertisements (Quảng cáo)
Rút gọn các biểu thức :
a) \(\left( {\dfrac{{\sqrt a – 1}}{{\sqrt a + 1}} – \dfrac{{\sqrt a + 1}}{{\sqrt a – 1}}} \right)\left( {\sqrt a – \dfrac{1}{a}} \right)\);
b) \(\left( {\dfrac{1}{{\sqrt x }} – \dfrac{1}{x}} \right):\left( {\dfrac{{\sqrt x + 1}}{{\sqrt x – 2}} – \dfrac{{\sqrt x + 2}}{{\sqrt x – 1}}} \right)\);
c) \(\dfrac{{\sqrt x + 7x + 13}}{{x + 3\sqrt x – 10}} + \dfrac{{\sqrt x + 5}}{{2 – \sqrt x }} – \dfrac{{\sqrt x – 4}}{{\sqrt x + 5}}\).
d) \(\left( {\dfrac{{\left( {16 – \sqrt a } \right)\sqrt a }}{{a – 4}} + \dfrac{{3 + 2\sqrt a }}{{2 – \sqrt a }} – \dfrac{{2 – 3\sqrt a }}{{\sqrt a + 2}}} \right):\dfrac{1}{{a + 4\sqrt a + 4}}\).
+) Tìm điều kiện của x để biểu thức A xác định.
+) Quy đồng mẫu các phân thức sau đó biến đổi để rút gọn biểu thức.
\(a)\;\left( {\dfrac{{\sqrt a – 1}}{{\sqrt a + 1}} – \dfrac{{\sqrt a + 1}}{{\sqrt a – 1}}} \right)\left( {\sqrt a – \dfrac{1}{a}} \right)\)
Điều kiện: \(\left\{ \begin{array}{l}a \ge 0\\a \ne 0\\\sqrt a – 1 \ne 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}a > 0\\a \ne 1\end{array} \right..\)
\(\begin{array}{l}\left( {\dfrac{{\sqrt a – 1}}{{\sqrt a + 1}} – \dfrac{{\sqrt a + 1}}{{\sqrt a – 1}}} \right)\left( {\sqrt a – \dfrac{1}{a}} \right) = \dfrac{{{{\left( {\sqrt a – 1} \right)}^2} – {{\left( {\sqrt a + 1} \right)}^2}}}{{\left( {\sqrt a + 1} \right)\left( {\sqrt a – 1} \right)}}\left( {\dfrac{{a\sqrt a – 1}}{a}} \right)\\ = \dfrac{{a – 2\sqrt a + 1 – a – 2\sqrt a – 1}}{{\left( {\sqrt a + 1} \right)\left( {\sqrt a – 1} \right)}}.\dfrac{{\left( {\sqrt a – 1} \right)\left( {a + \sqrt a + 1} \right)}}{a}\\ = \dfrac{{ – 4\sqrt a }}{{\sqrt a + 1}}.\dfrac{{a + \sqrt a + 1}}{a}\\ = \dfrac{{ – 4\left( {a + \sqrt a + 1} \right)}}{{\sqrt a \left( {\sqrt a + 1} \right)}} = – \dfrac{{4a + 4\sqrt a + 4}}{{a + \sqrt a }} = – \left( {4 + \dfrac{4}{{a + \sqrt a }}} \right).\end{array}\)
\(b)\;\left( {\dfrac{1}{{\sqrt x }} – \dfrac{1}{x}} \right):\left( {\dfrac{{\sqrt x + 1}}{{\sqrt x – 2}} – \dfrac{{\sqrt x + 2}}{{\sqrt x – 1}}} \right)\)
Điều kiện: \(\left\{ \begin{array}{l}x \ge 0\\x \ne 0\\\sqrt x – 2 \ne 0\\\sqrt x – 1 \ne 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x > 0\\x \ne 4\\x \ne 1\end{array} \right..\)
\(\begin{array}{l}\;\;\;\left( {\dfrac{1}{{\sqrt x }} – \dfrac{1}{x}} \right):\left( {\dfrac{{\sqrt x + 1}}{{\sqrt x – 2}} – \dfrac{{\sqrt x + 2}}{{\sqrt x – 1}}} \right)\\ = \dfrac{{\sqrt x – 1}}{x}:\dfrac{{\left( {\sqrt x + 1} \right)\left( {\sqrt x – 1} \right) – \left( {\sqrt x + 2} \right)\left( {\sqrt x – 2} \right)}}{{\left( {\sqrt x – 1} \right)\left( {\sqrt x – 2} \right)}}\\ = \dfrac{{\sqrt x – 1}}{x}:\dfrac{{x – 1 – x + 4}}{{\left( {\sqrt x – 1} \right)\left( {\sqrt x – 2} \right)}}\\ = \dfrac{{\sqrt x – 1}}{x}.\dfrac{{\left( {\sqrt x – 1} \right)\left( {\sqrt x – 2} \right)}}{3}\\ = \dfrac{{{{\left( {\sqrt x – 1} \right)}^2}\left( {\sqrt x – 2} \right)}}{{3x}}.\end{array}\)
\(\begin{array}{l}c)\;\dfrac{{\sqrt x + 7x + 13}}{{x + 3\sqrt x – 10}} + \dfrac{{\sqrt x + 5}}{{2 – \sqrt x }} – \dfrac{{\sqrt x – 4}}{{\sqrt x + 5}}\\C = \;\dfrac{{\sqrt x + 7x + 13}}{{\left( {\sqrt x – 2} \right)\left( {\sqrt x + 5} \right)}} – \dfrac{{\sqrt x + 5}}{{\sqrt x – 2}} – \dfrac{{\sqrt x – 4}}{{\sqrt x + 5}}\end{array}\)
Điều kiện: \(\left\{ \begin{array}{l}x \ge 0\\\sqrt x – 2 \ne 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x \ge 0\\x \ne 4\end{array} \right..\)
\(\begin{array}{l}C = \;\dfrac{{\sqrt x + 7x + 13}}{{\left( {\sqrt x – 2} \right)\left( {\sqrt x + 5} \right)}} – \dfrac{{\sqrt x + 5}}{{\sqrt x – 2}} – \dfrac{{\sqrt x – 4}}{{\sqrt x + 5}}\\ = \dfrac{{\sqrt x + 7x + 13 – {{\left( {\sqrt x + 5} \right)}^2} – \left( {\sqrt x – 4} \right)\left( {\sqrt x – 2} \right)}}{{\left( {\sqrt x – 2} \right)\left( {\sqrt x + 5} \right)}}\\ = \dfrac{{7x + \sqrt x + 13 – x – 10\sqrt x – 25 – x + 6\sqrt x – 8}}{{\left( {\sqrt x – 2} \right)\left( {\sqrt x + 5} \right)}}\\ = \dfrac{{5x – 3\sqrt x – 20}}{{\left( {\sqrt x – 2} \right)\left( {\sqrt x + 5} \right)}}\end{array}\)
\(d)\;\left( {\dfrac{{\left( {16 – \sqrt a } \right)\sqrt a }}{{a – 4}} + \dfrac{{3 + 2\sqrt a }}{{2 – \sqrt a }} – \dfrac{{2 – 3\sqrt a }}{{\sqrt a + 2}}} \right):\dfrac{1}{{a + 4\sqrt a + 4}}\)
Điều kiện: \(\left\{ \begin{array}{l}a \ge 0\\2 – \sqrt a \ne 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}a \ge 0\\a \ne 4\end{array} \right..\)
\(\begin{array}{l}\left( {\dfrac{{\left( {16 – \sqrt a } \right)\sqrt a }}{{a – 4}} + \dfrac{{3 + 2\sqrt a }}{{2 – \sqrt a }} – \dfrac{{2 – 3\sqrt a }}{{\sqrt a + 2}}} \right):\dfrac{1}{{a + 4\sqrt a + 4}}\\ = \dfrac{{16\sqrt a – a – \left( {2\sqrt a + 3} \right)\left( {\sqrt a + 2} \right) – \left( {2 – 3\sqrt a } \right)\left( {\sqrt a – 2} \right)}}{{\left( {\sqrt a – 2} \right)\left( {\sqrt a + 2} \right)}}:\dfrac{1}{{{{\left( {\sqrt a + 2} \right)}^2}}}\\ = \dfrac{{16\sqrt a – a – 2a – 7\sqrt a – 6 + 4 – 8\sqrt a + 3a}}{{\left( {\sqrt a – 2} \right)\left( {\sqrt a + 2} \right)}}.{\left( {\sqrt a + 2} \right)^2}\\ = \dfrac{{\sqrt a }}{{\left( {\sqrt a – 2} \right)\left( {\sqrt a + 2} \right)}}{\left( {\sqrt a + 2} \right)^2} = \dfrac{{\sqrt a \left( {\sqrt a + 2} \right)}}{{\sqrt a – 2}}.\end{array}\)