Advertisements (Quảng cáo)
a) Cho các số thực a, b sao cho \({{\sin a} \over 2} \ne 0\)
Với mỗi số nguyên \(n \ge 1\), xét các tổng
\(S = c{\rm{os}}b + c{\rm{os}}\left( {a + b} \right) + c{\rm{os}}\left( {2a + b} \right) + … \)
\(+ c{\rm{os}}\left( {na + b} \right)\)
\(S = \sin b + \sin \left( {a + b} \right) + \sin \left( {2a + b} \right) + … \)
\(+ \sin \left( {na + b} \right)\)
Tính \(S + iT\), từ đó suy ra S và T
b) Chứng minh rằng với mọi số thực \(a \ne k\pi \left( {k \in Z} \right)\), với mỗi số nguyên \(n \ge 1\) ta có:
\(\sin a + \sin 3a + … + \sin \left( {2n – 1} \right)a = {{{{\sin }^2}na} \over {\sin a}}\)
\({\rm{cos}}a + c{\rm{os}}3a + … + c{\rm{os}}\left( {2n – 1} \right)a = {{\sin 2na} \over {2\sin a}}\)
Giải
a) Đặt \(\alpha = c{\rm{os}}a + i\sin a,\beta = \cos b + i\sin b\) thì
Advertisements (Quảng cáo)
\(\eqalign{& S = iT = \left[ {\cos b + i\sin b} \right] \cr&+ \left[ {\cos \left( {a + b} \right) + i\sin \left( {a + b} \right)} \right] \cr & + \left[ {\cos \left( {2a + b} \right) + i\sin \left( {2a + b} \right)} \right] + … \cr&+ \left[ {\cos \left( {na + b} \right) + i\sin \left( {na + b} \right)} \right] \cr} \)
\( = \beta + \beta \alpha + \beta {\alpha ^2} + … + \beta {\alpha ^n}\)
\( = \beta \left( {1\alpha + {\alpha ^2} + … + {\alpha ^n}} \right)\)
\( = \beta {{1 + {\alpha ^{n + 1}}} \over {1 – \alpha }}\) (để ý rằng \(\alpha \ne 1\) do \(\sin {a \over 2} \ne 0\))
\(\eqalign{& = \beta {{1 – \cos \left( {n + 1} \right)a – i\sin \left( {n + 1} \right)a} \over {1 – \cos a – i\sin a}} \cr & = \beta {{\sin {{n + 1} \over 2}a} \over {\sin {a \over 2}}}\left[ {\sin {{n + 1} \over 2}a – i\cos {{n + 1} \over 2}a} \right].\cr&\;\;\;\;\;\left[ {\sin {a \over 2} + ic{\rm{os}}{a \over 2}} \right] \cr & = \beta {{\sin {{n + 1} \over 2}a} \over {\sin {a \over 2}}}\left( {\cos {{na} \over 2} + i\sin {{na} \over 2}} \right) \cr & = {{\sin {{n + 1} \over 2}a} \over {\sin {a \over 2}}}\left( {\cos {{na} \over 2} + i\sin {{na} \over 2}} \right)\left( {\cos b + i\sin b} \right) \cr & = {{\sin {{n + 1} \over 2}a} \over {\sin {a \over 2}}}\left[ {\cos \left( {{{na} \over 2} + b} \right) + i\sin \left( {{{na} \over 2} + b} \right)} \right] \cr} \)
Từ đó suy ra: \(S = {{\sin {{n + 1} \over 2}a} \over {\sin {a \over 2}}}\cos \left( {{{na} \over 2} + b} \right)\)
\(T = {{\sin {{n + 1} \over 2}a} \over {\sin {a \over 2}}}\sin \left( {{{na} \over 2} + b} \right)\)
Chú ý: Trong phần lượng giác ở lớp 11 đã có bài tập tương tự nhưng được giải bằng cách khác.
b) Giải bằng phương pháp tương tự như câu a).